Kościoły drewniane Śląska Opolskiego - Zabytek.pl
Kościoły drewniane Śląska Opolskiego
Drewniane kościoły są charakterystycznym elementem pejzażu opolskich wsi. Otoczone starymi, zadbanymi cmentarzami i okazałymi drzewami od wieków gromadzą mieszkańców podczas nabożeństw, spajając lokalne wspólnoty podczas tradycyjnych obrzędów.
Większość z zachowanych 65 świątyń znajduje się w północnej części województwa. Są to głównie kościoły wzniesione w konstrukcji zrębowej, na planie prostokąta, z węższym, trójbocznie (w starszych obiektach – prosto) zamkniętym prezbiterium od wschodu oraz wtórnie dostawioną wieżą po stronie zachodniej, wzniesioną w konstrukcji słupowej i oszalowaną deskami lub gontem. Sporadycznie występują kościoły salowe, z prezbiterium szerokości nawy. W konstrukcjach bezwieżowych dominantę tworzy okazała sygnaturka umieszczona na kalenicy. Kościoły nakryte są dachami siodłowymi: jednokalenicowymi o różnym kącie nachylenia połaci nad nawą i prezbiterium, lub odrębnymi nad każdą z części. Bardziej różnorodne są kształty nakryć wież: dachy cztero- i ośmiospadowe o różnych wysokościach, cebulaste hełmy barokowe, itp.
Prostokątne zakrystie sytuowano po stronie północnej, między prezbiterium a nawą. W kościołach protestanckich na górnej kondygnacji zakrystii umieszczano lożę kolatorską do której prowadziło osobne wejście; wsparte na słupach loże ciągnęły się także we wnętrzu, wzdłuż ścian nawy. Nietypowe rozwiązania prezentuje kościół w Gościęcinie, w którym funkcję zakrystii pełni północne skrzydło transeptu. Dopełniające bryłę kruchty znajdują się przed wejściami do kościoła, przy południowej ścianie nawy lub przy zachodniej ścianie wieży.
Wnętrza kościołów cechuje znaczna różnorodność: obok bogato dekorowanych kościołów (Miechowa, Michalice, Maciejowice, Ochodze, Stare Olesno, Bąków, Bierdzany, Baborów), w których obok polichromowanych stropów i ścian zachowało się także bogate wyposażenie, zdarzają się też skromne, o ścianach pokrytych boazerią. We wszystkich zachowała się jednak niepowtarzalna atmosfera i nieuchwytny duch miejsca.