Żydzi na terenie obecnego Podkarpacia w końcu XV w. mieszkali zaledwie w sześciu miastach, w poł. XVI w. w kolejnych czterech, a w końcu XVI w. już w dwudziestu kolejnych.  Pomimo licznych ograniczeń – zakazów  de non tolerandis Judaeis – w wiekach XVII i XVIII, zabraniających osiedlania się ludności żydowskiej w wielu miastach jej liczba rosła. (Zakazy te zostały formalnie zniesione w Galicji w 1867 r.) Z końcem XIX w. w podkarpackich miastach i miasteczkach Żydzi stanowili ponad połowę ogółu mieszkańców, a m.in. w Dębicy, Dukli i Tarnobrzegu ich odsetek przekraczał 80%. Z tego względu synagogi (nazywane też bożnicami) stanowią tak integralny i ważny element krajobrazu kulturowego województwa podkarpackiego.

Schemat bożnic pozostawał zawsze taki sam, bo wynikał z przepisów Talmudu. Były one budowane na planie kwadratu lub prostokąta, z główną salą modlitw przeznaczoną dla mężczyzn, orientowaną poprzez umieszczenie na ścianie wschodniej świętej szafy (aron ha-kodesz), czyli szafy ołtarzowej do przechowywania rodału – zwojów ręcznie pisanego tekstu Pięcioksięgu. Często była bogato ozdobiona motywami ornamentalnymi, roślinnymi, zwierzęcymi i symbolicznymi. Pośrodku głównej sali znajdowała się bima – podium z pulpitem do odczytywania Tory, podwyższone kilkoma stopniami, otoczone balustradą i zwieńczone baldachimem.  Wystrój wnętrza dopełniały detale architektoniczne, rzeźbiarskie, inskrypcje i barwne malowidła na ścianach. Do najbardziej popularnych motywów należały: menora, korona, tablice dekalogu, dłonie w geście błogosławieństwa, przedstawienia zwierząt i roślin o bogatej symbolice. Bożnice kryte były najczęściej sklepieniem klasztornym z lunetami, niekiedy wspartym na czterech słupach. Z jednej lub z obu stron sali dla mężczyzn, albo nad przedsionkiem, mieściły dodatkowe sale przeznaczone dla kobiet (tzw. babińce), a niekiedy kancelaria, archiwum, sale zebrań zarządu gminy, sądu rabinackiego etc.

Spośród dużej liczby synagog i domów modlitwy na Podkarpaciu zachowało się kilkadziesiąt obiektów lub ich ruin. Do najstarszych należy staromiejska synagoga w Rzeszowie wzniesiona ok. 1610 r., po zniszczeniach odbudowana i użytkowana przez lata jako archiwum oraz Ośrodek Badań Historii Żydów. Synagoga w Lesku zbudowana z kamienia ok. poł. XVII w. mimo przebudów i poważnych zniszczeń została odresturowana i wyraźnie wykazuje cechy architektury manieryzmu.  Z tego samego okresu pochodzi także synagoga w Rymanowie,  zdewastowana całkowicie w czasie 2. wojny światowej, a w 2005 r. przekazana Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego i odbudowana. Spośród zachowanych bożnic wyróżnia się barokowa synagoga w Łańcucie z XVIII-wiecznym wystrojem stiukowym i XIX-wiecznymi malowidłami i inskrypcjami na ścianach. Kolejną z bożnic zaadaptowanych do nowych funkcji jest eklektyczna, śródmiejska synagoga w Przemyślu przy ul. Słowackiego wzniesiona w latach 1910-1918 według proj. arch. Stanisława Majerskiego. Uznana była za jedną z najpiękniejszych w Polsce, w latach 60. XX w. adaptowana na bibliotekę i przebudowana we wnętrzu (ob. nieużytkowana). Funkcję biblioteki pełnią również XVIII - wieczna synagoga w Strzyżowie (z oryginalną polichromią oraz bimą) oraz synagoga w Niebylcu (z polichromią z pocz. XX w.) Synagoga w Jarosławiu z pocz. XIX w. w latach powojennych została zaadaptowana na Szkołę Sztuk Plastycznych, a tzw. Mała synagoga w Sanoku z 1924 r. przeznaczona została na archiwum. Wiele obiektów czeka nadal na użytkowników, remont i przywrócenie im pierwotnych walorów, m.in.: bożnice w Medyce, czy Starym Dzikowie.

Wszystkie, pomimo że pełnią obecnie inną funkcję lub świecą pustką są świadectwem wiary i kultury żydowskiej mocno zakorzenionej na Podkarpaciu.