kaplica Zgromadzenia Apostołów - Zabytek.pl
Adres
Brody
Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. wadowicki, gm. Kalwaria Zebrzydowska - obszar wiejski
Razem z Kaplicą Umieszczenia Tronu, Weselących się Patriarchów i Apostołów Triumfujących był skutkiem kształtującego się maryjnego układu Dróżek Kalwaryjskich w cyklu wokół Wniebowzięcia. Obiekt, choć bezstylowy, wkomponowany w aleję dróżek kalwaryjskich, reprezentuje doskonały przykład połączenia architektury z naturą w krajobrazie, wpływającymi na skupienie modlitewne pątników.
Historia
Po 1632 r. powstał pierwszy budynek kaplicy, upamiętniającej wydarzenie z tradycji – Transitus Mariae. Otóż wedle tego przekazu do Jerozolimy przybyli rozproszeni na terenie całego Basenu Morza Śródziemnego Apostołowie, którzy zgromadzili się wokół Marii na trzy dni przed jej śmiercią. Apostołowie mieli zebrać się w Wieczerniku, gdzie św. Piotr wyjawił im przyczynę tego spotkania. Nie wiadomo, jak pierwotnie wyglądała kaplica z fundacji Zebrzydowskiego, bo zastąpiła ją nowa kaplica wybudowana w czasie prac o. Gaudentego Thynella w l. 1793-1833. Wtedy też umieszczono w ołtarzu tematyczny obraz Jana Jerzyczka ze sceną zaśnięcia i pogrzebu Matki Boskiej. Już w 1844 r. za gwardiana o. Feliksa Pruskiego rozebrano kaplicę i na jej miejscu wybudowano kolejną, zachowującą jej współczesny kształt. W tym też czasie położono kamienną posadzkę. W 1934 r. przeprowadzono remont konserwatorski kaplicy, w czasie którego m. in. wymieniono tynki elewacji zewn. i wew. W 1957 r., 1963 r., 1980 r. dokonywano remontów, polegających na usuwaniu bieżących usterek.Obiekt wyznacza 13-nastą stację Dróżek Matki Boskiej w cyklu Zaśnięcia oraz jest punktem stacyjnym sierpniowej procesji Pogrzebu Matki Boskiej.
Opis
Kaplica zlokalizowana jest przy utwardzonej alejce, wyznaczającej ciąg dróżek kalwaryjskich. Mimo tego, iż kaplicę z czasów o. Gaudentego Thynella wzniesiono ponownie w 1844 r., jej budynek reprezentuje stylistykę kaplic z 1 ćw. XIX w. Kaplica Zgromadzenia Apostołów została wzniesiona na rzucie prostokątnym z półkolistą apsydą, z łamanego kamienia. Murowany budynek nakrywa dach siodłowy ze szczytem parawanowym, a apsydę półkopuła. W elewacjach zewn. podziały przeprowadzono tylko horyzontalnie za pomocą kamiennego cokołu i gzymsu koronującego. Budynek stoi ustawiony szczytem do alejki. W elewacji frontowej półkoliste wejście. Otwór wejściowy został ujęty w portal, na który składają się dwa oprawione kamienne węgary zwieńczone kapitelami, które dźwigają nieoprawioną w żadną dekorację archiwoltę. W szczycie elewacji frontowej, na osi gł. znajduje się ślepe okrągłe okienko ujęte w dekorację w kształcie gwiazdy wyprofilowanej w tynku. Pozbawione podziałów architekt. elewacje wew. podtrzymują polichromowane sklepienie krzyżowe. Światła do wnętrza dostarczają dwa półkoliste okienka w ścianach bocznych kaplicy. W środku zachowała się XIX-wieczna posadzka z łamanego kamienia oraz malowidło przedstawiające scenę śmierci Marii.
Zabytek dostępny z zewnątrz.
Oprac. Mirosław Płonka, OT NID w Krakowie, 15-09-2017 r.
Rodzaj: kaplica
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.214241