Historia obiektu

Budowę budynku dworca w Dynowie rozpoczęto po 15.02.1902 r., gdy Andrzej Lubomirski uzyskał koncesję na budowę kolei. Prace prowadziła lwowska firma „Gwalbert Ziembicki i Feliks Ilnicki”. Na stacji w Dynowie zbudowano budynek dworca, budynek Zarządu Kolei Lokalnej Przeworsk-Dynów, drewniany magazyn towarowy z rampą ładunkową, jednostanowiskową parowozownię zwrotną z muru pruskiego, drewniany magazyn węgla, pomost do nawęglania parowozów, studnię stacji wodnej i szalet. Układ torowy złożony był z 4 torów stacyjnych – głównego zasadniczego nr 1, głównego dodatkowego nr 3, manewrowego i odstawczego nr 5 oraz ładunkowego nr 2 z przedłużeniem wzdłuż placu ładunkowego. Tor nr 1 zakończony był długim torem wyciągowym. Oba przedłużenia zakończone były kozłami oporowymi. Od toru nr 5 odchodziły 2 krótkie tory boczne – do parowozowni i do obrotnicy. Oficjalne otwarcie kolei oraz dworca w Dynowie nastąpiło 8.09.1904 r. 30.09.1908 r. we Lwowie powołano towarzystwo akcyjne pod nazwą Kolej Lokalna Przeworsk – Dynów, które prowadziło eksploatację linii kolejowej.

Podczas 1. wojny światowej wykonywano jedynie przewozy na potrzeby wojska. Część budynków stacji zostało uszkodzonych w 1915 r. przez Rosjan, a następnie odbudowanych przez wojsko austrowęgierskie. Nie ma informacji by został zniszczony także budynek dworca.

W 1925 r. reaktywowano Towarzystwo Akcyjne, które prowadziło ruch kolejowy. W okresie międzywojennym budynek nie był przebudowywany. Podczas 2. wojny światowej stacja nie została uszkodzona. Po wyzwoleniu kolej została upaństwowiona 6.10.1947 r. Zmieniono nazwę kolejki na Przeworska Kolej Dojazdowa. W 1954 r. zbudowano budynek gospodarczy, a w 1962 r. budynek wagi wagonowej. Do końca lat 90. XX w. budynek pełnił funkcję dworca kolejowego, na piętrze znajdowało się mieszkanie zawiadowcy stacji. 1.01.2002 r. PKP wyłączyły kolejkę ze swoich struktur i zwolniły całą załogę. Pomieszczenia na parterze dworca zmieniono na mieszkanie. W tym samym roku linię kolejową przejęło Starostwo Powiatowe w Przeworsku. Operatorem zostało Stowarzyszenie Kolejowych Przewozów Lokalnych z Kalisza, które reaktywowało przewozy turystyczne i towarowe. W 2012 r. eksploatację przejął Powiatowy Zarząd Dróg w Przeworsku.

Opis obiektu

Stacja Dynów położona jest w pd.-wsch. krańcu miasta. Jest końcową stacją 46-km linii kolejowej Przeworsk-Dynów. Dworzec znajduje się po zach. stronie torowiska stacyjnego. Na pd. od dworca znajduje się drewniany magazyn stacyjny.

Dworzec jest budynkiem murowanym, piętrowym, podpiwniczonym, zbudowanym na rzucie prostokąta, z ryzalitami w osi elewacji podłużnych - od strony torowiska stacyjnego i od strony placu przed dworcem. Do elewacji szczytowej pd. dobudowana jest parterowa przybudówka mieszcząca hall kasowy i poczekalnię. Przed elewacją wsch. przybudówki znajduje się wiata dla podróżnych z pulpitowym dachem podpartym trzema drewnianymi, profilowanymi słupami z głowicami i mieczami. Podcień od pd. ograniczony jest ścianą kurtynową. Dachy głównego korpusu, ryzalitów i przybudówki dwuspadowe kryte dachówką ceramiczną, dach nad wiatą płytami z eternitu falistego. W kalenicy dachu ceglane kominy z górną częścią zwężoną i zaopatrzoną w uskokowe czapy. Elewacje podkreślone są cokołem i podzielone szerokimi, profilowanymi gzymsami – międzykondygnacyjnym i wieńczącym. W poziomie piętra gzymsy są połączone narożnymi lizenami. Elewacje wsch. i zach. 5-osiowe, przybudówki zach. 3-osiowa, wsch. 2-osiowa. Okna w parterze i piętrze półskrzynkowe, dwuskrzydłowe z dwuskrzydłowymi naświetlami. Otwory okienne z murowanymi podokiennikami. Okna doświetlające poddasze w szczytach ścian bocznych i ryzalitów mniejsze, dwuskrzydłowe. Na piętrze część okien wymieniona na współczesne z PCV, z podziałami nawiązującymi do okien oryginalnych. Drzwi wejściowe w osi ryzalitów i z wiaty do hallu kasowego płycinowe, jednoskrzydłowe, częściowo oszklone, z nadświetlem, od strony wsch. zabezpieczone od zewnątrz dwuskrzydłową okiennicą. Drzwi z wiaty do pomieszczenia zawiadowcy stacji płycinowe, dwuskrzydłowe. Dekorację ścian szczytowych uzupełniają uszate obramienia płyciny mieszczącej pierwotnie nazwę stacji. W elewacji wsch. nad oknami na piętrze ryzalitu drewniana tablica z nazwą stacji.

Dostępność obiektu dla zwiedzających. Zabytek jest dostępny do ograniczonego zwiedzania – ze względu na funkcję mieszkalną.

Autor noty: Opr. Adam Sapeta, OT NID w Rzeszowie, 28-02-2024 r.