Historia

Wedle tradycji (Transitus Mariae) Matka Boska miała umrzeć podobnie jak jej syn Jezus w piątek o trzeciej po południu. Apostołowie niczym kapłani Nowego Zakonu zabrali ciało Marii na nosze i złożyli w przygotowanym w Dolinie Jozafata Grobie. Po trzech dniach Bóg sprawił, że Dusza Marii wróciła do ciała i Matka Boga została wzięta z duszą i ciałem do Nieba. Wedle Transitum Mariae umierającej Marii miał ukazać się Jezus, który potwierdził, że ma przygotowany dla niej tron po swojej prawicy. Pierwsza budowa Kaplicy Umieszczenia Tronu ruszyła ok. 1632 r. z fundacji Jana Zebrzydowskiego. Pierwotnie jej kształt i stylistyka była zbliżona do pozostałych kaplic fundacji Jana Zebrzydowskiego: prawdopodobnie posiadała cztery kwadratowe filary, osadzone na kamiennym cokole, podtrzymujące nakrywający całość daszek. W 1639 r. Jan funduje obraz do tej kaplicy i wtedy też najprawdopodobniej zamurowano przestrzenie między filarami. Wybudowane przez Zebrzydowskiego kaplice: Aniołów, Uwielbienia Duszy Marii, Zgromadzenia Apostołów, Żydowin, Weselących się Patriarchów, Kaplica Triumfujących Apostołów, Kaplica Umieszczenia Tronu były skutkiem powstającego w l. 1630-1632 nabożeństwa Dróg Boleści, Pogrzebu i Triumfu Matki Bożej autorstwa o. Mikołaja ze Skalbimierza, a jednocześnie determinantą jego ostatecznego kształtu. W czasie prac konserwatorskich prowadzonych za o. Gaudentego Thynella (1793-1833) rozebrano pierwotną kaplicę ze względu na jej zły stan techniczny i wybudowano nową kaplicę, w której ołtarzu umieszczono obraz autorstwa Swaryczewskich (ojca i syna). W 1934 r. przeprowadzono gruntowny remont kaplicy. Kolejne odnowienia kaplicy i bieżące naprawy miały miejsce w 1957 r., 1963 r., 1980 r. i w 1989 r.

Obiekt wyznacza 20-stą stację Dróżek Matki Boskiej, wchodzącą w skład cyklu Wniebowzięcia, a przy tym stanowi punkt sierpniowej Procesji Tryumfu Matki Boskiej, która ma miejsce w odpust Święta Wniebowzięcia NMP.

Opis

Kaplica zlokalizowana na wzgórzu na pd. od Góry Lanckorońskiej, w pobliżu drogi głównej do kościoła konwentualnego i klasztoru. Reprezentuje stylistykę kaplic odbudowanych w czasie prac o. Gaudentego Thynella z 1 ćw. XIX w. Osadzona na planie prostokąta z półkolistą apsydą od strony pn. Budynek wykonany z łamanego kamienia i cegły, otynkowany. W elewacjach zewn. podziały horyzontalne wydzielono za pomocą: cokołu, obiegającej kaplicę przewiązki i gzymsu. Półkoliste wejście poprzedzone jest schodami z łamanego kamienia i zlokalizowane w elewacji frontowej. Elewacje wew. bez podziałów. Wyposażenie stanowi ołtarz z malowidłem przedstawiającym Koronację Matki Boskiej w Niebie. Światła do wnętrza dostarczają prostokątne, zamknięte półkoliście okienka w apsydzie i szczycie elewacji frontowej. Po lewej stronie kaplicy jest zamontowana drewniana ambona, do której stopień stanowi odwrócona głowica koryncka.

Zabytek dostępny z zewnątrz.

Oprac. Mirosław Płonka, OT NID w Krakowie, 15-09-2017 r.