Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

dom - Zabytek.pl

Adres
Wschowa, Ks. Kostki 20

Lokalizacja
woj. lubuskie, pow. wschowski, gm. Wschowa - miasto

Budynek położony przy ulicy ks.Andrzeja Kostki 20 (wcześniej Vorwerkstrasse 456, następnie nr 24) jest budowlą dwukondygnacyjną, podpiwniczoną, przykrytą kalenicowym dachem.

Siedmioosiowa elewacja frontowa posiada asymetrycznie usytuowany otwór wejściowy – w trzeciej osi od lewej krawędzi budynku. Wejście poprzedzają czterostopniowe schody, a nad otworem wejściowym znajduje się poziomy naczółek z fryzem kostkowym, usytuowany w jednej linii z gzymsem kordonowym. Elewację zamyka gzyms podokapowy. W połaci dachu trzy lukarny, środkowa jednoosiowa, pozostałe z dwoma otworami okiennymi. Kamienica była własnością ewangelickiej gminy szkolnej i w 1863 r. opisana została jako dwukondygnacyjny, murowany budynek z podwórzem i niewielkim ogrodem z mieszkaniami dla dwóch nauczycieli i dla woźnego na piętrze. Na podwórzu stał budynek gospodarczy. Także w latach 1895-1930 obiekt występował w księdze katastralnej jako szkoła (niem. Schulhaus), zarządzana przez Ewangelickie Towarzystwo Szkolne (niem. Evangelische Schul-Societät). W połowie lat 30. XX w. nieruchomość była w posiadaniu miasta i użytkowano ją jako kamienicę czynszową. Mieszkania wynajmowano pracownikom fizycznym i mniej zamożnym rzemieślnikom, których nie było stać na kupno własnego domu i budowę warsztatu. W latach 189-1883 w budynku szkoły mieszkał nauczyciel Albert Jagow z żoną Marią z d. Gründer oraz matką, wdową po nauczycielu Karoline Louise z d. Schumann (zm. 29.03.1879). W latach 1888-1891 jedno z mieszkań służbowych przydzielono nauczycielowi Ernstowi Langnerowi i Idzie z d. Rothe. W tym okresie na świat przyszły dwie ich córki: Ella Klara Elise (ur. 19.04.1888) i Martha Ida Olga (ur. 24.01.1891). W lutym 1889 roku zmarła w wieku 42 lat żona szewca Auguste Emilie Emma Reimann z d. Kaiser, a w styczniu 1890 roku Helene Seiler z d. Wandelt z Gołanic, żona szewca Adolpha. W styczniu 1891 roku jego druga żona, Dorothea z d. Hoffmann, urodziła syna Karla Otto. Po 1925 roku w kamienicy zamieszkał robotnik Hermann Rinke ze Wschowy i Magdalena z d. Sobczuk z Machcina, pow. Kościan. Ślub zawarli w marcu 1919 roku i początkowo mieszkali przy placu Kosynierów (niem. Exerzierplatz 2/6). Mieli dwie córki: Martę i Annę Marię. W lipcu 1923 roku lokatorem został Friedrich Neumann z Adamowa, pow. Leszno (zm. 20.09.1933 Wschowa) i Anna z d. Ludwig z Wyskoci (niem. Wyskotch), pow. Kościan, a we wrześniu tego roku stelmach Paul Bär i Hedwiga z d. Modzanowska ze Szczodrowa (niem. Schollendorf), pow. Oleśnica. Neumannowie przeprowadzili się do Wschowy z Przyczyny Górnej w 1929 roku, a rodzina Bär na ulicę Hindenburga trafiła z ulicy Garbarskiej. Ich syn Erich Bernhard w 1942 roku został skierowany do jednostki wojskowej w Brzegu (niem. Brieg). Młodszy – Manfred Adolf – przebywał z rodzicami do stycznia 1945 roku. W latach 1933-1934 mieszkanie – pokój z kuchnią – wynajmował robotnik Wilhelm Lisiewicz (vel Lischewitz) z Przyczyny Górnej i Elisabeth z d. Staroczyńska (ślub 06.01.1923 r. Wschowa). Wilhelm w 1938 roku powrócił z Berlina. W gronie lokatorów wymieniono również Annę Neumann (pokój z kuchnią), Alberta Reicha (pokój), Fritza Zecha (pokój) i siodlarza Alfreda Wintera (pokój). 15 lipca 1935 roku pokój z kuchnią wynajęto ślusarzowi Karlowi Friedewaldowi z Małomic (niem. Mallmitz), pow. Żagań i Bercie z d. Ressler z Przyczyny Górnej (ślub 15.10.1921 Wschowa). Początkowo mieszkali przy ulicy Głogowskiej (niem. Glogauerstr. 11), a następnie – od listopada 1926 roku – przy ulicy Klasztornej (niem. Mönchstrasse 6). Ich córka Margarethe w latach 1940-1942 przebywała w Michałowie (niem. Michelau), pow. Brzeg i w Głogowie. Miała dwie młodsze siostry: Gertrudę Friedę i Anneliese Elfriedę. W listopadzie 1937 roku przy ulicy Hindenburga 24 osiadł stolarz Gerhard Kudrisch ze Wschowy i Maria z d. Lange z Sypniewa (niem. Zippnow), pow. Złotów (ślub 17.07.1930 r. Wschowa). On wychował się przy placu Kosynierów (niem. Exerzierplatz 2/6, a jego żona mieszkała kolejno: w Przyczynie Dolnej, przy ulicy Klasztornej (niem. Langestrasse 2) i ulicy Cichej (niem. Rademacherstrasse 16). Mieli troje dzieci: Paula Bernharda, Ursulę Johannę i Barbarę Johannę. W 1937 roku sąsiadami Kudrischów byli m.in.: ślusarz Kurt Friedewald i Magdalena Rinke, a od maja 1938 roku robotnik Bruno Schwarz z Leszna i Marie z d. Emanuel ze Wschowy (ślub 19.06.1922 r. Wschowa). Ich najstarszy syn Bruno w marcu 1941 roku udał się do Górczyny, a następnie do Grodkowa. W 1942 roku przebywał w Komornikach (niem. Eichbad), pow. Polkowice, w Osowej Sieni i w Wołowie, a następnie w obozie Służby Pracy Rzeszy, skąd powrócił w październiku 1944 roku. Jego młodsze rodzeństwo: Josef i Brigitte Elisabeth przebywali z rodzicami. W latach 1939-1943 w kamienicy numer 24 zamieszkali: pokojówka Ursula Dittmann z d. Schwarz (od 10.10.1944 r. żona technika budowlanego Wolfganga Dittmanna z Bochum), Christa Wiktoria Bär z d. Sabotha z synem Wernerem Paulem – przyjechali z Gdańska oraz Emma Lerm z d. Rinke z córką Gerdą i rocznym chłopcem Udo Sobetzkim – przyjechali z Oranienburga. Ursula Dittmann kilkakrotnie opuszczała Wschowę wyjeżdżając do Zielonej Góry (1941), do Mirska (niem. Friedeberg / Isergebirge), pow. Lwówek Śląski (1942), do Selm w Nadrenii Północnej-Westfalii i do Schwerte, pow. Unna w Zagłębiu Ruhry (1943).

Źródło: „Wschowskie Ulice cz. III. Polskie Przedmieście (2)” Dariusz Czwojdrak, Przemysław Wojciech

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Magdalena .

Rodzaj: kamienica

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_08_BK.37643, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_08_BK.140867