Historia obiektu

Budynek foresterium został wzniesiony wraz założeniem klasztornym oo. Karmelitów pomiędzy 1700 a 1733 r. Usytuowany został na granicy dziedzińców centralnego (reprezentacyjnego) i gospodarczego, które oddzielał mur. Pierwotnie był to budynek dwutraktowy, lecz nie stwierdzono żadnych śladów by te dwa trakty były ze sobą połączone. Prawdopodobnie jednokondygnacyjne pomieszczenia w trakcie od strony dziedzińca gospodarczego pełniły także funkcję gospodarczą, a od dziedzińca reprezentacyjnego,  już dwukondygnacyjnego funkcję domu gościnnego. W wyniku działań wojennych i zdarzeń losowych dom gościnny został zniszczony podobnie jak pozostałe elementy założenia. W 1958 r. po powrocie Karmelitów na wzgórze marymonckie przystąpiono do odbudowy traktu pn.-wsch. Uzupełniono mury obwodowe do wysokości korony, wykonano z betonowych płyt gzyms wieńczący i przykryto budynek prowizorycznym dachem. W 1962 r. prace zostały przerwane. 10. października tegoż roku zakonnicy musieli opuścić klasztor. Na podstawie inwentaryzacji z 1962 r. wiadomo, że w trakcie pn.-wsch. znajdowały się w dolnej kondygnacji cztery pomieszczenia połączone amfiladowo, dwa skrajne węższe i dwa środkowe większe. W trakcie pd.-zach. czytelne było tylko jedno pomieszczenie bezpośrednio przy murze obronnym. w l. 2019-2020 przeprowadzono prace remontowo-konserwatorskie przy ruinach połączone z rozbudową obiektu i  adaptacją na potrzeby Centrum Kultury.

Opis

Dom gościnny usytuowany jest przy pn. odcinku obwodowego muru obronnego założenia klasztornego, na zach. od głównej bramy wjazdowej, prostopadle do muru, który jednocześnie stanowi jego zewnętrzną ścianę.  

Obecnie jest to obiekt murowany z kamienia oraz cegły  (w obrębie nadbudowy i rozbudowy), gładko tynkowany, na rzucie wydłużonego prostokąta, dwutraktowy, dwukondygnacyjny, kryty dachem czterospadowym. Elewacja frontowa sześcioosiowa, z dwoma wejściami w osiach skrajnych przepruta jest otworami okiennymi (okna stałe, bez podziałów). Elewacja boczna od pd. z oknem w skrajnej osi od wsch. na górnej kondygnacji, rozczłonkowana w granicy pomiędzy traktami wzdłużnymi fragmentem dawnego muru oddzielającego dziedziniec gospodarczy od głównego. W trakcie współczesnym po dwa okna na parterze i piętrze. Elewacja pn. artykułowana jest trzema lizenami w obrębie oryginalnego muru, przepruta dwoma podłużnymi oknami, małym w parterze i większym na osi w górnej kondygnacji. Elewacja współczesna od zach. ośmioosiowa, z dwoma wejściami w pierwszej i szóstej osi od pn. W połaci dachowej od wsch. dwa okna połaciowe, a od pn. lukarna z oknem balkonowym zabezpieczonym balustradką. Wnętrza dostosowane do potrzeb wystawienniczych, działalności społeczno-kulturalnej i turystycznej.

Dostępność obiektu dla zwiedzających: Zabytek dostępny. Możliwość zwiedzania pomieszczeń ogólnodostępnych w godzinach otwarcia Centrum Kultury.

Autor noty: opr. dr Jadwiga Stęchły, OT NID w Rzeszowie, 25-01-2024 r.