Prawie do poł. XIX w. Podlasie było światem niemal wyłącznie zbudowanym z drewna. Tutejsi donatorzy i działający na ich rzecz budowniczowie wznosili świątynie z drewna, które kunsztem artystycznym próbowały dorównać budownictwu murowanemu.
Połączenie obu obrządków w unii brzeskiej, która miała miejsce w 1596 r. rozpoczęło proces latynizacji cerkwi prawosławnej, który trwał do czasów kasaty unii przez carat w 1839 r. na terenach włączonych do imperium, a w 1875 na obszarze Królestwa Polskiego. W związku z faktem ograniczonej trwałości materiału drzewnego, z którego wykonywane były świątynie obrządku wschodniego, nie zachowały się do naszych czasów obiekty zabytkowe pochodzące z okresu przedunijnego. Najstarsze zatem cerkwie dzisiejszego województwa podlaskiego są świątyniami pounickimi, w architekturze których często widoczne są już wyraźne wpływy kultury łacińskiej.
Drewniane cerkwie unickie, a więc świątynie powstałe przed 1839 r., stanowią najciekawszy zabytkowy zbiór tego typu obiektów. Cerkwie prawosławne budowane po 1839 r. były już odrębne stylowo i nawiązywały do architektury moskiewskiej (rosyjskiej). Pod wpływem obrządku łacińskiego w cerkwiach unickich zaczęły występować elementy wyposażenia, które były nie do pomyślenia w świątyniach ortodoksyjnych: architektoniczne ołtarze (przy braku niekiedy ikonostasu) z figuralną dekoracją rzeźbiarską, ołtarze boczne, ambony, organy, ławki, bardzo zlatynizowane malarstwo. Po 1839 r. często przebudowywano świątynie w duchu moskiewskim, w związku z czym zatraciły one pierwotny charakter. Nowi właściciele podjęli działania zmierzające do oczyszczenia dawnych cerkwi unickich z łacińskiego nalotu, jaki w ciągu dwóch stuleci zdołał się na nich nawarstwić. Na terenie województwa podlaskiego zachowało się całkiem sporo obiektów powstałych jako cerkwie unickie, a dziś pełniących funkcje świątyń prawosławnych lub katolickich (parafialnych i cmentarnych). Są to np. świątynie w Bielsku Podlaskim, Czeremsze, Czyżach, Folwarkach Tylwickich, Grodzisku, Jurowlanach, Koźlikach, Kuraszewie, Lewkowie Starym, Łosince, Mielniku, Nowej Woli, Nowoberezowie, Orli, Parcewie, Pasynkach, Pawłach, Ploskach, Rudawce, Sokołach, Zawykach, Żurobicach itd.
