oficyna, tzw. nowy dwór - Zabytek.pl
Adres
Bachórzec
Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. przemyski, gm. Dubiecko - obszar wiejski
XIX w. o znacznych wartościach historycznych funkcjonującej w sąsiedztwie geometrycznego założenia parkowo-ogrodowego.
Historia obiektu
Pod koniec 1. dekady XIX w. Ksawery Franciszek Krasicki (1774-1844) zbudował obok starszej siedziby dworskiej nowy murowany parterowy dwór. Był to znacznie obszerniejszy i wygodniejszy dwór od starszej siedziby dworskiej, która zaczęła wtedy pełnić funkcję oficyny. Budynek ten istniejący już w 2. poł. XVIII w. był w rzeczywistości starszą siedzibą dworską zwaną starym dworem, a zatem odwrotnie, jak jest to podawane w nowszej literaturze przedmiotu cytowanej w bibliografii niniejszego opracowania i kartach ewidencyjnych (tzw. zielonej i białej) z 2. poł. XX i pocz. XXI stulecia. W poł. XIX w. na terenie mieszkalno-rezydencjonalnej części założenia dworsko-parkowego położonego na prawym brzegu potoku Czernia znajdowały się nadal dwa mieszkalne murowane parterowe budynki dworskie należące do Edmunda Krasickiego (1808-1894). W 2. poł. XIX w. budynek nowego dworu został z inicjatywy Edmunda Krasickiego znacznie rozbudowany poprzez dodanie najpierw przybudówek od strony elewacji wsch. i zach., a w 1896 r. Ksawery Krasicki wzniósł dwukondygnacyjne skrzydło w części pd.-zach. tj. od strony parku. Zmiany te nadały budynkowi dworu bardziej malowniczy, czy wręcz pałacowy charakter, co było widoczne zwłaszcza od strony elewacji pd. Dzięki temu bryła założenia dworskiego stała się również bardziej nieregularna niż była w 1. poł. XIX w. Dwór z pocz. XIX w. pełnił rolę mieszkalną dla właścicieli majątku do 1944 r., kiedy zespół dworsko-parkowy został znacjonalizowany, a rodzina Krasickich musiała opuścić dwór. Ostatnim właścicielem miejscowego majątku ziemskiego był Ksawery Krasicki (1874-1950). Budynek dawnego dworu był użytkowany do 1961 r. ale w okresie PRL nie był remontowany. Prace remontowo-budowlane rozpoczęto dopiero na przeł. lat 80. i 90. XX w. lecz wkrótce je przerwano, a budynek dworu pozostawał opuszczony i nie był użytkowany. Obecnie dawna siedziba Krasickich z Bachórca znajduje się w stanie bliskim ruiny.
Opis obiektu
Dwór zwany „nowym” wzniesiony został w pocz. XIX w. na wzniesieniu w pd.-zach. części zespołu. Jest to budynek wolnostojący o jednej kondygnacji, frontem zwrócony w stronę pn. Główny korpus dworu wzniesiony na rzucie wydłużonego prostokąta z bocznymi ryzalitami w formie tradycyjnych alkierzy wybudowany z cegły i kamienia, otynkowany i częściowo podpiwniczony. Bryła parterowa, nieregularna składająca się z parterowego budynku głównego na rzucie wydłużonego prostokąta, który jest nakryty dachem dwuspadowym o pokryciu z eternitu. Do tej części budynku dobudowane są boczne alkierze oraz pawilon dostawiony od strony pd.-zach., który nakryty jest dachem pulpitowym. Na osi elewacji frontowej wgłębny portyk z symetrycznymi narożami opiętymi pilastrami, który jest zwieńczony trójkątnym naczółkiem. Od strony zach. przybudówka mieszcząca schody prowadzące na poddasze. Układ wnętrz dworu zasadniczo dwutraktowy. W pomieszczeniach nie zachowało się dawne wyposażenie z wyjątkiem drewnianych drzwi płycinowych jedno- i dwuskrzydłowych. Okna drewniane prostokątne o sześciu kwaterach. Budynek dworu nie jest użytkowany od pocz. lat 90. XX w. i jako nierementowany znajduje się w bardzo złym stanie technicznym.
Dostępność obiektu. Zabytek dostępny z zewnątrz.
Autor noty: Oprac. dr Andrzej Gliwa, OT NID w Rzeszowie, 30.08.2023 r.
Rodzaj: dwór
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_BK.14675, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_BK.193725