Budynek jest dobrym przykładem architektury barokowej, jedną z dominant architektonicznych Przemyśla.

Historia

Wieża została wzniesiona w 1777 r. w sąsiedztwie katedry gr.-kat., którą rozebrano trzy lata później. Niestety nie udało się wybudować nowej świątyni, a istniejąca wieża w latach 1784-1907 pełniła funkcję strażnicy ogniowej. W 1850 r. zniszczona przez pożar, po którym zniesiono hełm. Remontowana w 1927 roku. Po II wojnie światowej była własnością Skarbu Państwa i pełniła funkcję schroniska PTTK i radiowęzła. W latach 80. XX w. użytkowana przez Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej na cele wystawowe. Od 1996 r. własność tegoż Muzeum. Po adaptacji na nową ekspozycję, w 2001 r., we wieży otworzono Muzeum Dzwonów i Fajek - oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej.

Opis

Dzwonnica usytuowana jest w zach. części Starego Miasta, przy ul. Władycze, która stanowi wsch. pierzeję pl. Niepodległości. Późnobarokowa. Usytuowana przekątniowo względem stron świata. Wybudowana na planie kwadratu o nieregularnym wnętrzu. Wieża jest budowlą wysoką, mierzy ok. 34 m. Składa się z trzech kondygnacji, z których trzecia jest węższa i u podstawy mieści galerię widokową. Na dachu wieży także utworzono galerię widokową, a w centrum ustawiono współczesną niewielką latarnię. Do elewacji południowo-wschodniej dobudowane ciągi schodów osłonięte przeźroczystą obudową. Dzwonnica została wymurowana z cegły i obustronnie otynkowana. Naroża pierwszej i drugiej kondygnacji zaokrąglone i zaakcentowane zdwojonymi pilastrami (w II kondygnacji kompozytowe) podtrzymującymi wydatne belkowanie. W przyziemiu elewacji frontowej (północno-zachodniej) arkadkowy otwór bramny w profilowanej opasce, obramiony portalem w formie par pilastrów i trójkątnego naczółka. W otworze współczesne drzwi z półkolistym nadświetlem. Powyżej portalu owalny otwór okienny, podobny ale zamurowany w elewacji południowo-zachodniej. W drugiej kondygnacji wysokie, półkoliście zakończone otwory okienne. U podstawy trzeciej kondygnacji znajduje się wspomniana galeria widokowa zabezpieczona metalową balustradą. Naroża tej części wieży zostały ścięte i zaakcentowane zdwojonymi pilastrami kompozytowymi dźwigającymi wydatne belkowanie, półkoliście wybrzuszone w centrum każdej elewacji - miejsce na tarczę zegarową. W centrum elewacji półkoliście zakończone blendy w szerokich profilowanych opaskach, mieszczące w podłuczu niewielkie okulusy. Całość wieńczy ażurowa attyka/balustrada. Wnętrze dzwonnicy w wyniku ostatnich prac otrzymało współczesną aranżację na cele ekspozycji wystaw zbiorów zabytkowych dzwonów i fajek.

Dostęp do zabytku ograniczony. Obiekt dostępny z zewnątrz. Możliwość zwiedzania w czasie otwarcia Muzeum.

Oprac. Beata Kuman, 20.12.2014 r.