Historia

Plac Czarneckiego położony jest na terenie Starego Miasta, przy północno-zachodnim narożniku Rynku. Powstał on w 1819 r., w wyniku parcelacji 10 działek, znajdujących się między ulicami: Żydowską, Krótką i Kościelną. Plac zwano Nowym Rynkiem, później placem Maślanym. Dom narożny, pod numerem 9, murowany, piętrowy z oficyną wzniesiono prawdopodobnie w II ćw. XIX w. dla Fomy Życińskiego. Sąsiadował z zajazdem (pl. Czarneckiego 8 obecnie 7) zwany Pod Matką Boską - w facjacie budynku znajdował się obraz Matki Boskiej z dzieciątkiem. W 1836 r. posesję narożną i dwie sąsiednie kupili małżonkowie Andrzej i Marianna Kinn. Po śmierci Andrzeja połowę nieruchomości odziedziczyła Marianna Krochalska z domu Kinn i jej dzieci. W 1877 r. posesję kupuje Fiszel Flattau, potem Eraz Antoni Klotze. W 1878 Józef Socharski, dziesięć lat później Bolesław Bartenbach. W 1896 r. przeszła w na własność Genocha Lejzora i Sury Frenkiel, później ich potomków. W 1924 r. w części południowej parceli po wywłaszczeniu Frenklów, wytyczono ulicę na przedłużeniu Zamkowej. W latach 30. XX w. pomieszczenia na parterze domu adaptowano na sklepy Po II wojnie światowej posesja przeszła na własność państwa, a następnie miasta. 

Opis

Budynek usytuowany jest we wschodniej pierzei placu, w jego południowo-wschodnim narożniku. Od północy przylega do parterowego budynku mieszkalnego (dawnego zajazdu Pod Matką Boską). Południowa elewacja znajduje się w pierzei ulicy Zamkowej. Od Zamkowej 4 wjazd na podwórze. Do zachodniej elewacji budynku frontowego przylegają piętrowe oficyny, umieszczone wzdłuż granic działki. Od północy jednoosiowa, od południa dwuosiowa. 

Budynek pozbawiony jest cech stylowych.

Obiekt wzniesiony na planie zbliżonym do trapezu, dwutraktowy. Sień na przestrzał na osi. W sieni schody na piętro i wejścia do pomieszczeń parteru – od północy dwa, od południa jedno – do mieszkania w tylnym trakcie. Od frontu wejścia do pomieszczeń sklepowych. Na piętrze wejścia do mieszkań z niewielkiej sieni. Podobnie wejścia do mieszkań na poddaszu. Budynek podpiwniczony. Piwnice dostępnie pod schodami w sieni. 

Dom murowany z cegły ceramicznej na zaprawie wapiennej i cementowo-wapiennej, tynkowany. Piwnice sklepione na łuku odcinkowym. Nad parterem strop Kleina. Wyżej stropy drewniane, belkowe z sufitami tynkowanymi na trzcinie. Więźba dachowa drewniane, krokwiowa. Dach dwuspadowy, kryty papą na deskowaniu. W połaciach dachu po trzy lukarny kryte daszkami dwuspadowymi.  W piwnicach polepa. W sklepach posadzka ceramiczna, w mieszkaniach podłogi deskowe. Schody do piwnicy – jednobiegowe, murowane z cegły. Wewnętrzne drewniane, dwubiegowe z podestami wsparte na stropach Kleina  belkach metalowych. Deskowe, deskowe na żelaznych zawiasach – do piwnic i na poddasze. Port-fenêtre dwuskrzydłowe, górą przeszklone, z nadświetlem dwuskrzydłowym. Na parterze okna współczesne, drewniane i metalowe. Na piętrze skrzynkowe i ościeżnicowe, dwuskrzydłowe z nadświetlem. Balkon na piętrze wsparty na czterech wspornikach żeliwnych, ażurowych, wolutowych. Płyta balkonu drewniana, balustrada z metalowych prętów. 

Elewacja zachodnia-frontowa, piętrowa wzniesiona na niskim cokole. W cokole prostokątne, małe otwory okienne piwnic. Ściana gładko tynkowana. Między kondygnacjami podwójny gzyms. Dolny na wysokości podestu balkonu – wydatny, profilowany, górny skromniejszy, na wysokości parapetów okien piętra. Pod okapem gzyms wieńczący. Siedmioosiowa. W osi centralnej oraz pierwszej od południa, otwory wejściowe. W pozostałych otwory okienne. Wszystkie prostokątne, różnej wielkości. Na piętrze, na osi balkon i otwór wejściowy. Pozostałe otwory okienne, prostokątne w profilowanych opaskach. W szczycie od północy trzy otwory okienne, w szczycie południowym pojedyncze okno. 

Elewacja wschodnia, piętrowa, pięcioosiowa, na wysokim cokole z wejściem na osi. W cokole wejścia do piwnic. W pozostałych osiach prostokątne otwory okienne. Elewacja ujęta dwiema oficynami. 

Elewacja południowa, gładko tynkowana, z jedną osią okienną od wschodu. Fragment wąskiego gzymsu działowego od strony zachodniej, taki sam nad piętrem. W szczycie, na osi prostokątny otwór okienny, pomiędzy dwoma trójkątnymi prześwitami.

Obiekt dostępny z zewnątrz.

Oprac. Agnieszka Lorenc-Karczewska, OT NID w Łodzi, 09.06.2020 r.