Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

dwór - Zabytek.pl

Adres
Rzeszów, Powstańców Śląskich 2

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. Rzeszów, gm. Rzeszów

Dwór w Rzeszowie-Słocinie stanowi przykład siedziby ziemiańskiej średniej wielkości.

Budynek złożony z dwóch, powstałych w różnym czasie części, łączy stylistykę klasycystyczną z eklektyzmem. Umiejscowiony w siedmiohektarowym parku, pełniącym w części funkcję parku miejskiego, jest jedynym tego typu obiektem w mieście.

Historia obiektu

Dwór w Słocinie wzniesiono z inicjatywy Tadeusza Mostowskiego, w początkach XIX w. jako budowlę parterową z portykiem wejściowym na osi. Wtedy też, prawdopodobnie, rozpoczęto formowanie parku, wytyczając jego główne elementy rozplanowania: gazon, łąkę widokową i stawy. W 1842 r. właścicielami Słociny zostali Maurycy Korwin Szymanowskich i jego żona Anna. Dla nich dwór został rozbudowany o piętrową część z wieżą od strony zachodniej a park został przeprojektowany i wzbogacony nowymi nasadzeniami. W kolejnym stuleciu zespół słociński przechodził na własność kolejnych pokoleń rodziny, dziedziczony po kądzieli, należąc do Zofii Wallis-Corighmain, następnie Marii Wallis baronowej Brunickiej a w końcu do Anny Chłapowskiej, ostatniej dziedziczki majątku. W tym czasie w budynku nie dokonano większych przekształceń. Majątek pozostawał w rękach Chłapowskich aż do reformy rolnej w 1944 r. Na mocy jej dekretu majętność Anny z hr. Brunickich Chłapowskiej przeszła na rzecz Skarbu Państwa. Późną jesienią 1944 r. i na początku 1945 r. zabudowania dworskie były wykorzystywane jako koszary, w dworze mieściło się dowództwo.

Po zakończeniu wojny zespół dworski został przejęty przez GS, w dworze umieszczono biura GS, posterunek policji, w części urządzono mieszkania. W 1966 r. przekazano dwór na placówkę opiekuńczą. Po remoncie i pracach adaptacyjnych obejmujących także dobudowę kotłowni, dwa lata później umieszczono w nim Dom Dziecka. Kolejny remont przeprowadzono w 1978 r. Dom Dziecka funkcjonował do lat 90. XX w. a opuszczony dwór i park zaczęły popadać w ruinę. W 2000 r. miasto Rzeszów przejęło niszczejącą rezydencję, by decyzją Rady Miasta przekazać ją parafii św. Józefa w Rzeszowie jako rekompensatę za utracone dobra ziemskie. Parafia przekazała tę nieruchomość Diecezji Rzeszowskiej, a ta oddała część gospodarczą założenia dworskiego miejscowej parafii św. Rocha, pozostawiając sobie dwór z parkiem. W 2008 r. dokonano podziału zespołu dworsko parkowego. Północna część parku wraz ze stawami została przekazana Gminie Miasto Rzeszów w formie darowizny. Dla dworu z częścią parku, pozostających nadal własnością Diecezji przewidywano funkcję pałacu biskupiego. W 2014 r. rozpoczęto remont dworu, wymieniono pokrycie dachowe. W 2018 r. Kuria Rzeszowska odsprzedała dwór oraz południową częścią parku prywatnej firmie. Nieruchomość weszła następnie w posiadanie fundacji Domus Pacis, która rozpoczęła remont budynku dworu. Nie został on jeszcze zakończony.

Opis obiektu

Dwór znajduje się w środkowej części parku, poprzedzony od południa rozległym placem, mieszczącym dawniej owalny gazon, z pozostałych stron otoczony zwartym drzewostanem.

Wzniesiony został na osi wschód - zachód, jako budynek o rzucie i bryle skomponowanym z dwóch części: parterowego, podpiwniczonego korpusu, o rzucie prostokąta i zwartej prostopadłościennej, przekrytej dachem trzyspadowym bryle oraz dobudówki o nieregularnym rzucie i bryle złożonej z segmentów o zróżnicowanej wysokości z górującą nad nimi trzykondygnacyjną wieżą. Budynek wymurowano z cegły, dachy pokryte są dachówką ceramiczną. Korpus prezentuje cechy klasycyzmu, dobudówkę ukształtowano w duchu eklektyzmu.

Wejście główne do budynku ulokowane w elewacji południowej, pośrodku dziewięcioosiowego korpusu, poprzedzone jest trzyosiowym, przeszklonym gankiem. Po przeciwległej stronie bryły, od północy, zachowane były do niedawna relikty tarasu ogrodowego (obecnie słabo czytelne). Budynek zachował elementy dekoracji architektonicznej: obramienia okienne, gzymsy, fryz z plakietkami z motywem rozety, hermy z głowami starców na filarach ganku, wnęki konchowe, płytowe boniowanie ścian oraz attykowe kominy. Obiekt jest obecnie w trakcie remontu kapitalnego.

Dostępność obiektu. Budynek w trakcie remontu, dostępny z zewnątrz.

Autor noty: Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 10.01.2024 r.

Rodzaj: dwór

Styl architektoniczny: inna

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_BK.36238, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_BK.205023