park podworski - Zabytek.pl
Adres
Rzeszów, Powstańców Śląskich 2
Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. Rzeszów, gm. Rzeszów
O jego wyjątkowości stanowi czytelna historyczna kompozycja, zachowany układ wodny, liczny starodrzew oraz ciekawy dobór gatunkowy nasadzeń.
Historia obiektu
Formowanie parku dworskiego rozpoczęto przed połową XIX w., rozmierzając jego kluczowe elementy: podjazd z gazonem, dwór i staw, ujęte od wschodu i zachodu alejami, wzdłuż jednej osi. Następnie, z inicjatywy właścicieli: Maurycego Korwina Szymanowskiego i jego żony Anny, po nabyciu przez nich majątku w Słocinie w 1842 r., zmieniono charakter kompozycji. Rozbudowano dwór o piętrową część od strony zachodniej a wraz z asymetryczną rozbudową budynku "zmiękczono" kompozycję założenia zieleni, wprowadzając asymetrycznie ulokowane nasadzenia. Zarówno prace przy budynku jak i w parku podporządkowano panującym wtedy trendom, przeprowadzono je więc w duchu romantycznym. Parkowi nadano styl krajobrazowy, swobodny, angielsko-chiński. Drzewa zgrupowano przy wschodniej i zachodniej granicy założenia, dla lepszego wyizolowania od zabudowy folwarcznej i sąsiadującej zabudowy zagrodowej. Wewnątrz założenia parkowego rozlokowano w sposób swobodny, chociaż przemyślany, komponowane grupy drzew i krzewów: klomby, smugi, szpalery oraz drzewa samotniki a także rabaty kwiatowe. W kolejnych dziesięcioleciach kompozycja ogrodowa nie uległa większym przekształceniom. Dopiero druga połowa XX w. przyniosła niekorzystne zmiany: niepielęgnowany park zdziczał, ubyło starodrzewu, w miejscu dawnego gazonu ulokowano boisko do gry w piłkę nożną, częściowo zasypano staw. Od początku XX w. trwają, z przerwami, prace rewaloryzacyjne, prowadzone intensywnie w północnej części, której właścicielem jest miasto Rzeszów.
Opis obiektu
Park w Rzeszowie-Słocinie położony jest w pd.-wsch. części miasta, w dzielnicy Słocina, będącej do l. 70. XX w. podmiejską wsią. Umiejscowiony dawniej wśród rozległych łąk i pól uprawnych zespół dworski otoczony jest obecnie gęstą zabudową jednorodzinną i wielorodzinną. Park zajmuje obszar około 7 ha, w jego środkowej części znajduje się dwór, przy wschodniej granicy parku, wydzielony drogą, znajduje się dawny folwark.
Park zachował czytelny, historyczny zamysł kompozycyjny polegający na podporządkowaniu kluczowych elementów założenia (gazon – dwór – salon ogrodowy – staw) głównej osi oraz dużą ilość atrakcyjnych drzew z różnych okresów, tworzących swobodną kompozycję zieleni. Obszar parku zawiera bardzo wartościowy drzewostan, a w nim dwa pomniki przyrody: jesion wyniosły "Sebastian" i platan klonolistny "Roch". Jednak elementem wyróżniającym go na tle innych założeń zieleni z terenu miasta jest parter wodny. Nazywany jest obecnie parkiem dworskim im. Władysława Szafera.
Dostępność obiektu. Park jest dostępny.
Autor noty: Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 11.01.2024 r.
Rodzaj: park
Styl architektoniczny: nieznana
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_ZZ.8556, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_ZZ.16194