Pałac, którego autorstwo przypisywane jest Teodorowi Talowskiemu, prezentujący wysoki poziom architektury pałacowej pocz. XX w., jest przykładem twórczości tego architekta. Tworzy też interesującą relację przestrzenną z zespołem kościelnym zaprojektowanym również przez Talowskiego a wraz z rozległym parkiem w stylu krajobrazowym stanowią ważny komponent przestrzenny wsi.

Historia

Wieś Lubzina, początkowo własność zakonna, została z czasem sprzedana, jej właścicielami byli: Winiarscy, Paliszewscy, Skrzeczyńscy. Pałac wzniesiony został wg projektu architekta Teodora Talowskiego, w 1899 r. dla rodu Skrzeczyńskich. W pocz. XX w. majątek przeszedł na własność rodziny Skałubów. W 1946 r. Franciszek Skałuba przekazał obiekt z przeznaczeniem na Domu Matki i Dziecka. Funkcję zamieniono w 1958 r. na Dom Pomocy Społecznej.

W latach 60. XX w. dokonano rozbudowy pałacu. Część wschodnią, do tej pory parterową, nadbudowano o piętro i użytkowe poddasze, co zniekształciło dotychczasową bryłę i z nieregularnej, intrygującej budowli stał się pałac obiektem przypominającym gmach użyteczności publicznej. W późniejszym czasie zabudowano dwuprzęsłowy podcień i loggię powyżej niego w ryzalicie od frontu a także parterową loggię w południowej elewacji i piętrową loggię od zachodu.

W 2018 r. przeprowadzono remont, w którego zakres wchodziły kompleksowe prace przy elewacjach (odgrzybianie, czyszczenie, uzupełnianie cegły i spoin) oraz wymiana instalacji odgromowej i orynnowania.

Opis

Zespół pałacowy położony jest w środkowej części wsi, po pn. stronie drogi krajowej nr 94, w odległości ok. 500 m od niej, na terenie płaskim, w bezpośrednim sąsiedztwie zespołu kościoła parafialnego.

Pałac ulokowany pośrodku założenia, w otoczeniu parku z starodrzewem, o powierzchni ok. 2 ha, w którego północnej części umiejscowiono współczesny budynek DPS.

Dwór ulokowany pośrodku założenia wybudowano na rzucie zbliżonym prostokąta, z pseudoryzalitem od frontu i pięciobocznym ryzalitem od pd., jako obiekt o nieregularnym układzie pomieszczeń. 

Zwarta, prostopadłościenna, podpiwniczona, piętrowa z częściowo użytkowym poddaszem, bryła przekryta jest obecnie dachem czterospadowym z niewielkim przełamaniem w miejscu rozbudowy, mansardowym z kilkoma lukarnami we wsch. części i urozmaicona od strony pn. niewielkim ryzalitem z zabudowanymi: dwuprzęsłowym podcieniem wnękowym i loggią na piętrze, zwieńczonym szczytem ze sterczyną, przekrytym zadaszeniem dwuspadowym. Ściany pałacu są wymurowane z cegły, z zewnątrz nietynkowane, dachy pokryte blachą płaską. Elewacje osadzone są na wysokim cokole, ceglane ściany ożywione pasami okładziny z ciosów kamiennych i zwieńczone ceglanym fryzem arkadkowym powiązanym z gzymsem koronującym. Elewację frontową, siedmioosiową, zaprojektowano z asymetrycznie usytuowanym ryzalitem z dwoma zabudowanymi arkadami przedsionka i przeszkloną jedną arkadą loggii na piętrze, powyżej której ulokowano rozetę w trójkątnym szczycie z fryzem arkadkowym. W elewacji ogrodowej umieszczono pięcioboczny ryzalit z pięcioma oknami w obu kondygnacjach, elewację wschodnią zaprojektowano jako trójosiową, zachodnią jako pięcioosiową. We wszystkich elewacjach okna parteru zamknięte są półkoliście, okna piętra – odcinkowo, z uskokową wnęką okienną.

Park otaczający pałac, choć częściowo przekształcony i zabudowany nowymi obiektami, zachował wiele cennych okazów unikatowych drzew, m.in. tulipanowce, magnolie, choiny kanadyjskie, imponujących rozmiarów buki zwyczajne. W jego układzie czytelne są szpalery, aleje, grupy drzew i polana widokowa.

Obiekt niedostępny.

Oprac. Barbara Potera, OT NID Rzeszów, 21-05-2019 r.