Historia

Obiekt murowany powstał w tym miejscu w XV w. Współczesna kamienica powstała z połączenia trzech dawniejszych: Cyglarowskiej, Kortynowska i Ryntowskiej. Kamienica Cyglarowska - sąsiadka domu Pod Blachą, pochodziła z początków XIV w. Jednopiętrowy dom, wzniesiony na rzucie prostokąta o wymiarach 6 na 6 m ulokowano w centralnej części narożnej działki, w pewnym oddaleniu od płyty Rynku. Należał do rodzin mieszczańskich, m.in. Cyglerów. Rozbudowa domu to przełom XVI i XVII w. W 1572 należał do Jana Zakowskiego i Anny z Fogelwederów. W następnym stuleciu dom długi czas był opustoszałą ruiną. Na początku XVIII stulecia należał do Dembińskich, a ku końcowi - do Zofii z Małachowskich Duninowej, starościny zatorskiej. Swój dom zapisała na własność szpitala św. Łazarza, w którego imieniu, kapituła katedralna sprzedała nieruchomość w 1795 Piotrowi i Tekli z Wodzickich Małachowskim, właścicielom sąsiedniej kamienicy "Kortynowskiej". Kamienica Kortynowska była domem narożnym z ulicą Szewską. Należała do Marcina Krokiera, rektora Uniwersytetu (1559), następnie do Walentego i Anny Krokierów, później w latach 1640-1667 do Rudolfa Cortini, ławnika wyższego prawa magdeburskiego, dziedzica dóbr Jakubowice, w końcu do Andrzeja Kortyna rajcy zmarłego w 1672. Po właścicielką domu Kortynich była Anna Drużyńska, żona rajcy Andrzeja. W 1736 budynek mocno uszkodził wybuch prochu, składowanego przez nieostrożnego kupca. Pustkę, której nikt odbudować nie chciał, nabyło na własność Arcybractwo Miłosierdzia i odrestaurowało. Odbudowany dom bractwo sprzedało w 1784 Piotrowi Małachowskiemu, ostatniemu wojewodzie krakowskiemu. Dom zwany Ryntowskim to część od ulicy Szewskiej. Powstał w XIV w., ale od 1736 był opuszczony. Wcześniej znany był z redut i balów. Należała do Mikołaja Zitha (1537), Krzysztofa Rynta, właściciela Swoszowic (1639), następnie do jego żony Zofii. Po jej śmierci "Ryntówka" przeszła na własność rodziny Dzianottich, a w końcu Piotra Małachowskiego. Wszystkie trzy domy kupiło w latach 1733-1740 Arcybractwo Miłosierdzie, które po 1740 przystąpiło do przebudowy. Domy scalono w obszerną kamienicę, którą z końcem wieku kupił wojewoda krakowski Piotr Małachowski. Małachowski zmodernizował gmach, a w 1799 darował go żonie, Tekli z hr. Wodzickich. Ta z kolei zapisała kamienicę w 1826 swemu bratu Józefowi Wodzickiemu. W rękach Wodzickich pałac pozostawał do 1911. Pałac trwał w permanentnej przebudowie. Formę budynku ostatecznie ukształtowano na początku następnego stulecia według projektu m.in. Feliksa Radwańskiego. Typowy dla architektury początku XIX w. fryz z napoleońskimi (?) orłami pojawia się w ikonografii dopiero po 1840. Pałac został w części przeznaczony na cele komercyjne; zaliczał się do tych rezydencji, „w których właściciele nie trzymali już wielkopańskich dworów przeznaczonych na własny wyłączny użytek, ale częściowo je wynajmowali. Drugie piętro […] odnajmował dr Giesy”, poza tym „utrzymywali w tym domu wielki handel komisowy towarów angielskich Rudolf Jenny i Henryk Aebli”. W latach 1865-1874 gmach znów przebudowano i ozdobiono nową fasadą. Kolejnych zmian w strukturze kamienicy dokonano podczas remontu w 1942. W 1942 ogród kamienicy połączono z ogrodem domu nr 29 i uformowano skromną kompozycję rabatową. W 1984 posesje ponownie oddzielono murem z bramką. Powojenne remonty przypadły na lata 1965 oraz 1983-1984 (powstała wtedy „wiedeńska” kawiarnia Alvorada).

Opis

Trójskrzydłowy gmach, z obszernymi zabudowaniami gospodarczymi od zachodu, mieści przestronne wnętrza w partii przyrynkowej, wśród nich wielki salon na pierwszym piętrze; tu też zachowały się pozostałości klasycystycznej dekoracji. Wewnątrz zachowały się drewniane stropy, barokowe portale i XIX wieczne malowidła w stylu pompejańskim. Pod budynkiem znajdują się czterokondygnacyjne piwnice. Część z nich odsłonięto w latach 90. XX w., podczas przebudowy parterów na lokal McDonald’s.

Obiekt dostępny w różnym stopniu; z zewnątrz bez ograniczeń, wewnątrz, w godzinach pracy placówek handlowych i instytucji.

Oprac. Roman Marcinek, OT NID w Krakowie, 20-04-2016 r.