Historia

W 1641 r. Paszkowski ofiaruje Bernardynom obraz Marii, który w cudowny sposób miał ronić łzy. Początkowo wizerunek zamontowano w małym ołtarzyku w zakrystii. W 1658 r. bp Mikołaj Oborski pozwolił umieścić obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w przestrzeni kościoła. Około 1667 r. zostaje wzniesiona przy prezbiterium kościoła konwentualnego kaplica na cudowny wizerunek Matki Boskiej. Nieznany architekt wzniósł kaplicę, wzorując się na rozwiązaniach zaczerpniętych w włoskiego baroku. Z czasem kaplica stała się miejscem pochówku Zebrzydowskich i Czartoryskich.

Wizyta w kaplicy kończy obchód dróżek kalwaryjskich, chociaż nie wyznacza żadnej stacji dróżkowej. Z zakończeniem obchodu dróżek w kaplicy Matki Bożej Kalwaryjskiej wiąże się również forma niematerialnego dziedzictwa, którym jest żegnanie się z Matką Boską i Kalwarią, czego wyrazem są takie pieśni, jak np. „Matko przed Twoim obrazem”, „Już Cię żegnam Kalwaryjo, Miasto Święte, wybrane”.

Opis

Kaplica przylega do prezbiterium kościoła konwentualnego od strony pd. Reprezentuje przykład kaplicy barokowej. Obiekt został wzniesiony na planie wydłużonego ośmioboku, przechodzącego we wnętrzu w elipsę. Nieznany warsztat wybudował kaplicę w całości z ciosów kamienia. W elewacjach zewn. dwukondygnacyjna: na cokole oparte są toskańskie pilastry narożne, dźwigające prawidłowe i wyłamujące się ponad nimi belkowanie, nad którym ustawiono pilastry drugiej kondygnacji, dźwigające belkowanie i kopułę. Pola między pilastrami dolnej kondygnacji wypełniają ślepe nisze, zakończone półkoliście, a w drugiej kondygnacji okna, doprowadzające światła do wnętrza. Elewacje wew. podzielono za pomocą ośmiu par ustawionych na wysokich impostach korynckich kolumn, stojących na tle odpowiadających im lizen i podtrzymujących wyłamujące się ponad nimi prawidłowe belkowanie. Ponad gzymsem przerzucono półkoliste archiwolty, które łączą sąsiadujące ze sobą pary kolumn. Pola między parami kolumn wypełniają ślepe, półkoliste arkady. Nad ślepymi arkadami wznoszą się trójkątne przyczółki. Kaplicę nakrywa eliptyczna kopuła z latarnią, dekorowana stiukiem. Do kaplicy prowadzą dwa wejścia: jedno komunikuje z chórem kościoła konwentualnego, a drugie z dziedzińcem krużganków. Wyposażenie stanowi wsadzony w przestrzeń między dwiema parami kolumn barokowy ołtarz z czarnego marmuru dębnickiego z zamontowanym w głównym polu Cudownym Wizerunkiem Matki Boskiej, otoczonym wieńcem chmur z alabastru.

Zabytek dostępny. 

Oprac. Mirosław Płonka, OT NID w Krakowie, 15-09-2017 r.