M. Reja. Obiekt w zabudowie jednostronnie zwartej. Trzykondygnacyjny budynek o wysokim podpiwniczeniu o zróżnicowanym detalu architektonicznym. Kamienica posiada cechy stylowe secesji. Prezentowana zabudowa stanowi istotny element w układzie przestrzennym miasta Zielona Góra.

Historia

Proces kształtowania się poszczególnych stref i ulic przedmieść Zielonej Góry rozpoczął się już w XIV wieku. Rozrastające się miasto potrzebowało terenów pod zabudowę mieszkalną, handlową i rzemieślniczą. Obszar na którym znajduje się przedmiotowy budynek wykształcił się za murami obronnymi miasta dość późno, bo dopiero w XIX w. Na planie Büttnera z  1864 r. dzisiejsza ul. Reja (niem. Klietesrasse) oznaczona jest jako ujeżdżalna i pastwiska. Był to podmokły obszar, ponieważ przepływał w  tym miejscu strumień zasilający rzekę Złotą Łączę. Teren ten znajdował się również w pobliżu dawnej fosy która w średniowieczu otaczała miasto. Część dzisiejszej ul. M. Reja zagospodarowana była pod ogrody mieszkańców domów położonych przy ul. Wandy, Jedności i Kasprowicza. Ulica M. Reja wytyczona została w 1901 r. a do 1904 r. zakończono jej budowanie i układanie chodnika. Ulicę poddano regulacji i wytyczono przy niej działki pod przyszłą zabudowę. Wzniesiona zabudowa ukształtowana została głównie na początku XX w. Właścicielami budynków byli zamożni mieszkańcy miasta. Nowo powstałe obiekty to głównie dwu- lub trzykondygnacyjne kamienice wzniesione w konwencji historyzmu, secesyjne i modernistyczne. Na temat przedmiotowego obiektu zachowało się część dokumentacji archiwalnej. Dzięki niej wiemy, że projekt i pozwolenie na budowę kamienicy w 1901 r. dostał właściciel działki Albert Krogelin. W  maju 1908 r. w obiekcie przeprowadzono rozbudowę poddasza. Dwa małe okna w dachu scalono, w jedno większe. Prace budowlane wykonał we własnym zakresie właściciel budynku, będący przedsiębiorcą budowlanym. Działania II wojny światowej nie przyczyniły się do większych zniszczeń. Po zakończeniu wojny, budynek przeszedł na własność samorządu i zasiedlony został lokatorami. W latach 80.XX w. przebudowano dach od strony podwórza, adaptując część poddasza na mieszkania. W 2013 r. dzięki pieniądzom z programu rewitalizacji miasta odnowiono elewację zewnętrzną kamienicy. Obiekt nie uległ większym przekształceniom. Niewielkie zmiany dotyczyły dyspozycji wnętrz poddasza. Obecnie w obiekcie mieszczą się lokale mieszkalne. Budynek należy do reprezentacyjnych budowli miasta.

Opis

Kamienica usytuowana na ul. M. Reja jest obiektem w zabudowie jednostronnie zwartej. Budynek zlokalizowany w centrum Zielonej Góry, na zachód od rynku starego miasta. Ulica M. Reja stanowi przedłużenie ul.  S. Moniuszki w kierunku północnym i obejmuje krótki odcinek pomiędzy ul.  Jedności a ul. Boh. Westerplatte. Ul. M. Reja znajdują się w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej miasta. Budynek znajduje się na niewielkiej działce, fasadą zwrócony do ulicy. Budynek wzniesiono na planie zbliżonym do kwadratu. Obiekt wzniesiono z cegły, ściany są obustronnie tynkowane. Trzykondygnacyjny budynek rozczłonkowany dachami. Dach budynku mansardowy pokryty dachówką ceramiczną. Fasada budynku trzyosiowa. Obiekt wysoko podpiwniczony, parter boniowano. Okna parteru prostokątne, ujęte w obramienia z klinem pośrodku, zamknięte łukiem odcinkowym. Okna na piętrze prostokątne ujęte w obramienia, zamknięte trójkątnym, wypełnionym ornamentem zwieńczeniem. Narożny alkierz czteroosiowy, zamknięty rozdwojonym daszkiem cebulastym. Wystrój elewacji bocznej podobny do elewacji frontowej. Wejście główne umieszczone w skrajnej osi elewacji frontowej ujęte w trójkątny portal. W części zachowała się pierwotna stolarka okienna i drzwiowa. Bryła obiektu zachowana w pierwotnym stanie bez znaczących przekształceń. Wewnątrz brak detalu architektonicznego.

Kamienica, to zabytek będący własnością samorządową i prywatną. Ze względu na to, że w budynku mieszczą się lokale mieszkalne, obiekt nie jest szeroko udostępniany.

Krzysztof Słowiński, OT NID w Zielonej Górze