M. Reja. Obiekt w zwartej zabudowie. Czterokondygnacyjny budynek, podpiwniczony o zróżnicowanym detalu architektonicznym. Kamienica wzniesiona w stylistyce historyzmu z elementami charakterystycznymi dla gotyku. Prezentowana zabudowa stanowi istotny element w układzie przestrzennym miasta Zielona Góra.

Historia

Proces kształtowania się poszczególnych stref i ulic przedmieść Zielonej Góry rozpoczął się już w XIV wieku. Rozrastające się miasto potrzebowało terenów pod zabudowę mieszkalną, handlową i rzemieślniczą. Obszar na którym znajduje się przedmiotowy budynek wykształcił się za murami obronnymi miasta dość późno, bo dopiero w XIX w. Na planie Büttnera z 1864 r. dzisiejsza ul. Reja (niem. Klietesrasse) oznaczona jest jako ujeżdżalna i pastwiska. Był to podmokły obszar, ponieważ przepływał w tym miejscu strumień zasilający rzekę Złotą Łączę. Teren ten znajdował się również w pobliżu dawnej fosy która w średniowieczu otaczała miasto. Część dzisiejszej ul. M. Reja zagospodarowana była pod ogrody mieszkańców domów położonych przy ul. Wandy, Jedności i Kasprowicza. Ulica M. Reja wytyczona została w 1901 r. a do 1904 r. zakończono jej budowanie i układanie chodnika. Ulicę poddano regulacji i wytyczono przy niej działki pod przyszłą zabudowę. Wzniesiona zabudowa ukształtowana została głównie na początku XX w. Właścicielami budynków byli zamożni mieszkańcy miasta. Nowo powstałe obiekty to głównie dwu- lub trzykondygnacyjne kamienice wzniesione w konwencji historyzmu, secesyjne i modernistyczne.

Na temat przedmiotowego obiektu nie zachowała się żadna dokumentacja archiwalna. Nie znamy dokładnej daty powstania budynku, nazwiska projektanta oraz wykonawcy. Budynek powstał prawdopodobnie na początku 1900 r. Działania II wojny światowej nie przyczyniły się do większych zniszczeń. Po zakończeniu wojny, budynek przeszedł na własność samorządu i zasiedlony został lokatorami. Nie zachowała się jednak dokumentacja dotycząca przebiegu późniejszych prac budowlanych i konserwatorskich przy budynku. Obiekt nie uległ większym przekształceniom. Niewielkie zmiany dotyczyły dyspozycji wnętrz mieszkań. Obecnie w obiekcie mieszczą się lokale mieszkaniowe. Budynek należy do reprezentacyjnych budowli miasta.

Opis

Kamienica usytuowana na ul. M. Reja jest obiektem w zwartej zabudowie. Budynek zlokalizowany w centrum Zielonej Góry, na zachód od rynku starego miasta. Ulica M. Reja stanowi przedłużenie ul. S. Moniuszki w kierunku północnym i obejmuje krótki odcinek pomiędzy ul. Jedności a ul. Boh. Westerplatte. Ul. M. Reja znajdują się w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej miasta. Budynek znajduje się na niewielkiej działce, fasadą zwrócony do ulicy. Na zapleczu kamienicy znajduje się niewielkie podwórko z oficyną i budynkiem gospodarczym. Budynek wzniesiony na rzucie prostokąta, podpiwniczony. Obiekt murowany z cegły. Czterokondygnacyjny budynek z użytkowym poddaszem pokrywa dach mansardowy, kryty dachówką ceramiczną. W dachu facjaty. Fasada budynku pięcioosiowa. Parter tynkowany, oddzielony od wyższych kondygnacji gzymsem. Brama przejazdowa prowadząca na podwórze obiektu zlokalizowana w skrajnej osi fasady, ze stolarką pochodzącą z okresu budowy. Brama przejazdowa wraz z podwójnymi oknami pierwszego piętra ujęta w wspólny portal ostrołukowy. Okna parteru prostokątne. Pozostałe kondygnacje przepruwają prostokątne otwory okienne, dwudzielne, ujęte w obramienia, z płycinami ornamentalnymi. W elewacji ściany szczytowej okno zamknięte łukiem. Na wyższych kondygnacjach centralnie, szeregowo umieszczono wewnętrzne balkony obwiedzione balustradami z tryforiami. W części zachowała się pierwotna stolarka okienna i drzwiowa. Bryła obiektu zachowana w pierwotnym stanie bez znaczących przekształceń. Wewnątrz brak detalu architektonicznego.

Kamienica, to zabytek będący własnością samorządową i prywatną. Ze względu na to, że w budynku mieszczą się lokale mieszkalne, obiekt nie jest szeroko udostępniany.

Oprac. Krzysztof Słowiński, OT NID w Zielonej Górze, 8.07.2014 r.