Relikty miejskiej zabudowy kamiennej (przedproża i piwnice) z I poł. XIV są wyjątkowe w skali kraju. Kamienica jest także charakterystycznym przykładem dziewiętnastowiecznej zabudowy wpisanej w średniowieczny układ urbanistyczny Olkusza.

Historia

Budynek jest jedną z najstarszych kamienic Olkusza z zachowanymi elementami architektury gotyckiej i renesansowej. Obecną formę kamienica uzyskała prawdopodobnie trakcie przebudowy w 1 poł. XIX w. i w wieku XX. Z najstarszej gotyckiej fazy pochodzą sklepione piwnice z zamurowanymi przejściami, przedproże z kamiennym portalem, sklepione pomieszczenia parteru, późniejszy jest natomiast manierystyczny kamienny portal bramy. W okresie powojennym budynek poddawany był wielokrotnym remontom bieżącym w wyniku czego pd. elewacja frontowa, zwłaszcza w partii parteru uległa znacznym przekształceniom. W trakcie rewitalizacji olkuskiej starówki w latach 2009-2013 wykonano wgląd na kamienny portal wejścia z Rynku do przedproża kamienicy i zabezpieczono go szklaną płytą.

Opis

Mieszczańska kamienica nr 29 położona jest w północnej pierzei Rynku, w jej zachodniej części i jest usytuowana kalenicowo. Jest dwukondygnacyjna z użytkowym poddaszem. Od zachodu budynek przylega do kamienicy nr 30, od wschodu do kamienicy nr 28. Kamienica jest murowana z kamienia i cegły, jest podpiwniczona. Kamienica należała niegdyś do Myszkowskich i stąd nazywana jest „Kamienicą Myszkowskich”. Na zewnątrz, budynek wyróżnia się pięknym manierystycznym portalem z charakterystyczną głową aniołka. Pod ziemią kryją się cztery kondygnacje piwnic z wieku kolejno XVI, XV i XIV. Najgłębsza piwnica sięga 16 metrów pod ziemię. Tam znajduje się wykuty w skale szybik górniczy, którym olkuscy gwarkowie wydobywali rudę ołowiu, z której potrafili odzyskać srebro. Pod kamienicą Myszkowskich przejścia pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami piwnic, wymurowanych z wapienia, zdobią gotyckie i renesansowe portale. Część przejść jest zamurowana. Od 2013 r. wyeksponowano portal przedproża kamienicy stojący w Rynku, 7 m. od ściany budynku. Elewacja południowa, fasada od strony Rynku jest trójosiowa, niesymetryczna, z bramą do sieni przejazdowej (obecnie sklep). Elewację rozdzielają w poziomie 2 gzymsy, międzykondygnacyjny i podokienny, korespondujące z podobnymi elementami w kamienicach sąsiednich. Pod okapem znajduje się profilowany gzyms wieńczący ścianę frontową. Okna na piętrze okolone są profilowanymi opaskami.

Część kamienicy znajdującą się w osi skrajnej, ponad renesansowym portalem wyróżniono boniowaniem w tynku. Dach z 3 trójkątnymi facjatkami pokryty jest blachodachówką. Kamienny portal z II poł. XVI w. jest ustawiony na nieforemnych bazach kamiennych. Para bocznych węgarów podtrzymuje półkolistą archiwoltę łuku oraz 2 pilasterki, dźwigające belkowanie. W osi łuku znajduje się uskrzydlona główka aniołka, w belkowaniu kartusz typu rolwerk z pustym polem herbowym. Po bokach archiwolty i we fryzie belkowania umieszczono plastyczne rozety. Posadowienie węgarów na nieforemnych bazach oraz proporcja elementów dźwigających (pionowych) i dźwiganych (belkowanie) są charakterystyczne dla manieryzmu.

Obiekt dostępny z zewnątrz, wewnątrz w godzinach pracy banku i sklepu, działających w tym obiekcie.

Oprac. Tomasz Woźniak, OT NID w Krakowie, 15.06.2015 r.