dom - Zabytek.pl
Adres
Olkusz, Rynek 26
Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. olkuski, gm. Olkusz - miasto
XVII w. Kamienica stanowi czytelny przykład zagospodarowania przestrzeni miejskiej zgodnie z jej średniowiecznym schematem.Jest także charakterystycznym przykładem dziewiętnastowiecznej zabudowy wpisanej w średniowieczny układ urbanistyczny miasta.
Historia
Budynek jest jedną ze starszych kamienic Olkusza z zachowanymi elementami architektury gotyckiej i późnorenesansowej. Wzniesiony został na średniowiecznej działce lokacyjnej. Obecną formę i bryłę kamienica uzyskała zapewne w trakcie przebudowy po pożarach z 2 poł. XVI w. i z lat 80. wieku XIX. Z przekazów pisanych wiadomo, że kiedyś prawie wszystkie kamienice przykryte były dachami łamanymi krytymi gontem, były nie otynkowane, a zapewne jeszcze w XIX w. wiele z nich miało podcienia. Z reguły przebudowane były na przełomie XIX i XX w. Aktualny stan zabudowy, o ujednoliconych gabarytach i formie dachów kalenicowych oddzielonych ścianami ogniowymi ukształtowany został w końcu XIX w. W okresie powojennym budynek poddawany był zapewne wielokrotnym remontom bieżącym w wyniku czego pd. elewacja frontowa, zwłaszcza w partii parteru, uległa znacznym przekształceniom.
Opis
Mieszczańska kamienica nr 26 położona jest w północnej pierzei Rynku, w jej środkowo-zachodniej części i jest usytuowana kalenicowo. Jest dwukondygnacyjna, podpiwniczona, kryta blachą . Od. zachodu budynek przylega do kamienicy nr 27, od wschodu do narożnej kamienicy położonej przy ul. Floriańskiej. Kamienica jest murowana z kamienia, została zbudowana na rzucie dwutraktowym z niesymetrycznie umieszczoną sienią sklepioną kolebkowo. Elewacja frontowa kamienicy jest trójosiowa, neorenesansowa z wyraźnie zaznaczonymi parapetami i nadprożami w formie gzymsu, wydatnym profilowanym gzymsem pod okapem i skromniejszym gzymsem , międzykondygnacyjnym. Kamienicę zdobi kamienny portal z czerwono-różowego zlepieńca parczewskiego i kamienia wapiennego, który datowany jest na koniec wieku XVI. Konstrukcja złożona jest z pary czworobocznych węgarów dźwigających archiwoltę wspartych na profilowanych podstawach zwężających światło bramy. W osi archiwolty umieszczono klucz z reliefową dekoracją w formie kolistej tarczy. Węgary i archiwoltę wykonano ze zlepieńca parczewskiego, natomiast elementy dekoracyjne w postaci baz, pseudokapiteli, węgarów oraz klucza w osi łuku z jasnego kamienia wapiennego (prawą bazę wykonano wtórnie ze zlepieńca). Portal ten stanowi realizację cechowego warsztatu kamieniarzy i muratorów, nawiązującą do wzorów manieryzmu północnego o czym świadczy ascetyczny detal oraz dekoracyjne zróżnicowanie kolorystyczne (schyłek XVI w.). Kamienica wymaga zarówno badań architektonicznych jak i studiów konserwatorskich, oraz remontu.
Obiekt dostępny z zewnątrz, wewnątrz w części mieszczącej lokale usługowo-handlowe w godzinach ichpracy.
Oprac. Tomasz Woźniak, OT NID w Krakowie, 17.07.2015 r.
Rodzaj: budynek mieszkalny
Styl architektoniczny: barokowy
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.184457, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.418376