Historia

Dwie działki opatrzone numerami 104 (512) i 103 (513) to obecnie Jedna nieruchomość opatrzona numerem 74. Numer 512 to część północna należąca na początku lat 30. XIX w. do tkacza przybyłego z Czech Gottlieba Schrötera, który w tyle działki wybudował niewielki parterowy drewniany dom kryty gontem. W 1839 r. sprzedał nieruchomość Adelbertowi Schütse. Pod koniec lat 60. XIX w. posesja była własnością Franciszki Petzold. Posesja z numerem 513 (południowa) przejęta została w 1835 r. przez tkacza pochodzenia saksońskiego, Krystiana Wendlera. Z końcem lat 60. XIX w. właścicielem posesji został Edward Meyer. Na początku lat 70. XIX w. na obu posesjach znajdowała się zabudowa drewniana. Na przełomie lat 70. i 80. XIX w. obie działki należały do Edwarda Meyera. W 1886 r. Meyer sprzedał narożną działkę firmie „Ludwik Geyer”, a w 1887 r. ukończona została budowa reprezentacyjnej siedziby Towarzystwa Akcyjnego Wyrobów Bawełnianych „Ludwik Geyer”.

Opis

Okazały, reprezentacyjny budynek zajmuje kwadratową, narożną działkę u zbiegu ulic Piotrkowskiej i Moniuszki, we wschodniej pierzei ulicy Piotrkowskiej. Narożna część zaakcentowana została czworoboczną wieżą zwieńczoną kopułą, pokrytą blachą ciętą z niewielkie romby. Kopułę wieńczy wysoki metalowy, ozdobny maszt zakończony ażurową chorągiewką z datą 1987 (rok odbudowy kopuły). Eksponowane boki wieży w parterowej części ozdobione zostały półokrągło wykrojonymi otworami okiennymi flankowanymi kolumnami z poprzecznie żłobkowanymi trzonami i prostymi kostkowymi kapitelami. Balkonowe okna ponad nimi mają kształt prostokątny zwieńczony łukowatym naczółkiem. Po bokach umieszczone zostały kolumny z gładko otynkowanymi trzonami i kapitelami jońskimi. Płyty balkonowe zabezpieczone zostały tralkowymi balustradami z ustawionymi w narożnikach kamiennymi wazami. Ostatnia kondygnacja wieży eksponowana z każdej strony ozdobiona została niewysokimi półokrągło zakończonymi otworami okiennymi usytuowanymi w głębokich, prostokątnych niszach. Okna flankują elementy architektoniczne zwężające się ku dołowi i ozdobione w dolnej części ornamentem cekinowym. Ponad oknami znajdują się proste naczółki. Wnęki mieszczące okna zwracają uwagę umieszczonymi po bokach pełnoplastycznymi postaciami kobiet w antycznych szatach, unoszących na głowach jońskie kapitele podtrzymujące wielopoziomowe belkowanie ozdobione wąskim fryzem z delikatną roślinną plecionką i drobnym fryzem kostkowym powyżej. Fryz kostkowy obiega wszystkie ściany wieży. Ponad belkowaniem, nad każdą z nisz znajduje się profilowany trójkątny tympanon, którego pole wypełnione zostało w centralnej części ozdobnym kaboszonem w otoczeniu gęstej plecionki arabeskowej. Pięcioosiową elewację zachodnią charakteryzuje symetria i gęsto ułożone dekoracje architektoniczne i sztukatorskie. Poziome podziały akcentują głębokie boniowania w części parteru, na I piętrze wieży narożnej i na narożnikach budynku oraz wydatny gzyms oddzielający parter i I piętro. Podział poziomy akcentuje również szeroki balkon z tralkową balustradą usytuowany w osi centralnej nad wejściem do budynku, na I piętrze. Horyzontalne elementy w postaci szerokiego profilowanego fryzu z girlandami, umieszczone zostały nad okami I piętra. Całość wieńczy wysunięty gzyms koronujący, pod którym widoczne są gęsto ustawione konsole ozdobione rozetami. Brzeg dachu kończy tralkowa attyka podzielona gładko otynkowanymi słupkami z ustawionymi na nich wazami. Otwory okienne na parterze oraz otwór wejściowy są półokrągło zakończone. Drzwi flankują dwie kolumny o poprzecznie rowkowanych trzonach, wspierające płytę balkonu dodatkowo podtrzymywaną pięcioma masywnymi rowkowanymi wspornikami. W kluczu każdego okna znajduje się ozdobny element w postaci lwiej maski. Nad otworami parteru biegnie płaski fryz z metopami i drobny fryz kostkowy ponad nim. Prostokątne okna na I piętrze okalają delikatne profilowane opaski. Pola nad nimi wypełnione zostały prostokątnymi płycinami z profilowanymi brzegami i marmoryzowanym środkiem. Boczne partie okien ozdabia motyw cekinowy. Ponad nim usytuowane zostały wąskie konsole z motywem liści akantu unoszące naczółki zakończone łukami odcinkowymi. Okna oddzielają wysokie półkolumny  o rowkowanych w górnej części trzonach zwieńczonych kapitelami kompozytowymi. Dolne części kolumn okalają szerokie opaski z motywem kratki regencyjnej. Sześcioosiowa elewacja południowa posiada analogiczne do zachodniej dekoracje. Wyjątek stanowi brak otworu wejściowego i usytuowanie balkonów na I piętrze w skrajnej południowo- wschodniej osi i w trzeciej osi licząc od wieży.

Obiekt jest dostępny z zewnątrz.

Oprac. Patrycja Podgarbi, OT NID w Łodzi, 20-04-2020 r.