Świątynia jest Sanktuarium Matki Bożej Pocieszycielki Strapionych, Pani Ziemi Grójeckiej z cudownym obrazem sprowadzonym do Lewiczyna przez rodzinę Oborskich i w 1604 r. podarowany kościołowi przez ks. Jana Opalińskiego, opata z Rokitna, który otrzymał obraz w spadku po matce. Według legendy wizerunek Matki Boskiej Pocieszycielki Strapionych jest jednym z 13 obrazów namalowanych przez św. Łukasza. Historycy sztuki datują go na XVII w. Historia kościoła wiąże się też z wielkimi nazwiskami dwóch naszych władców: król Zygmunt III ofiarował do kościoła monstrancję, Jan III Sobieski po Wiktorii Wiedeńskiej tkaninę z namiotu tureckiego wezyra, którego fragment jest wszyty do jednego z ornatów.

Historia

Nazwa wsi, wg miejscowej tradycji, upamiętnia zwycięską potyczkę wojsk książęcych nad wrogiem (XIII w.). Wielka waleczność i odwaga wojska zostały nazwane "lwim czynem" i stąd ma pochodzić nazwa miejscowości Lewiczyn. W podzięce za zwycięstwo nad wrogiem wojsko usypało czapkami wzgórze, na którym wybudowano kościół pod wezwaniem św. Wojciecha.

Parafia we wsi erygowana była w 1310 r. W XIII w. wzniesiono na jej terenie drewnianą świątynię, która przetrwała 300 lat. Jej fundatorami byli Lewiccy z Lewiczyna herbu Prawda. 

W XVI w. wieś Lewiczyn należała do Prokopa Oborskiego i poborcy w ziemi czerskiej, Piotra Odrzywolskiego.

W roku 1603 odbyła się wizytacja biskupa poznańskiego Wawrzyńca Groślickiego, który stwierdził zły stan świątyni. (Była ona dość obszerna, mieściła w sobie kilka ołtarzy, z czego trzy znajdowały się w dobrym stanie.) Od tego momentu zaczęto gromadzić drewno z czerwonego modrzewia na budowę nowego kościoła. W latach 1606-1608 na miejscu starego kościoła powstał drugi, bardziej okazały, pod wezwaniem Św. Wojciecha Biskupa i Męczennika, istniejący do dziś. Został on ufundowany przez podstolego czerskiego Prokopa Oborskiego. Konsekracja kościoła nastąpiła 27 kwietnia 1608 r. W protokole wizytacyjnym z 1616 r. wysoko oceniono walory architektoniczne świątyni. W połowie XVII w. staraniem miejscowego proboszcza, Andrzeja Gałokowskiego, dobudowano do niej dwuwieżową fasadę.

W 1730 r. po silnej burzy świątynia mocno ucierpiała. Uszkodzony kościół odbudowano, ale już jako jednowieżowy. O sławie sanktuarium świadczą dary i wota. Król Zygmunt III Waza ofiarował monstrancję (a drugą przekazał na Jasną Górę). Jan III Sobieski po wiktorii wiedeńskiej podarował materiał z namiotu tureckiego wezyra, fragment tego materiału jest wszyty do jednego z ornatów. Do historii Lewiczyna wpisał się też Tadeusz Kościuszko, który 27 czerwca 1794 r. tutaj przygotowywał plan obrony Warszawy przed Moskalami.

Najcenniejszym i najstarszym skarbem kościoła jest Cudowny Obraz Matki Bożej, Pocieszycielki Strapionych, Pani Ziemi Grójeckiej.

Opis

Kościół zlokalizowany w centralnej części wsi, na wzgórzu (sztucznie usypanym?), otoczony został kamiennym murem. Wokół świątyni wykonano wybrukowane kostką Bauma procesyjne obejście. Dzwonnica usytuowana jest na przykościelnym cmentarzu, na południowy - wschód od kościoła. Teren przykościelny z okazami starodrzewa (od strony południowej i wschodniej) oraz młodych nasadzeń drzew iglastych (od strony zachodniej).

Świątynia jest orientowana, wykonana z drewna modrzewiowego, o konstrukcji zrębowej, obustronnie ozdobnie oszalowanej deskami, ze ścianami wzmocnionymi lisicami, posadowiona na kamiennym fundamencie. 

Kościół jest orientowany, jednonawowy, krótka nawa rozplanowana jest na rzucie prostokąta, poprzedzona jest główną kruchtą o szerokości nawy z wyodrębnioną w górnej kondygnacji czworoboczną wieżą nakrytą klasycznym hełmem obeliskowym zwieńczonym krzyżem na kuli. W kruchcie, po bokach, znajdują się dwa pomieszczenia, które są pozostałością dolnych części rozebranych w 1738 r. wież. Do kruchty głównej od strony południowej dostawiona została dodatkowa kruchta rozplanowaną na rzucie kwadratu. Prezbiterium jest węższe, zamknięte trójbocznie, z dostawioną od strony północnej zakrystią na planie wydłużonego prostokąta, z mała kruchtą od strony północnej. Dachy krokwiowe kryte blachą, oddzielne nad każdą z części bryły, dwuspadowe i pulpitowe oraz trójspadowy nad prezbiterium zwieńczony metalowym krzyżem. Wejście od strony zachodniej osłonięte zostało okapem gontowym wspartym na sześciu słupach.

Wnętrze jest jednonawowe, W zachodniej części nawy znajduje się chór muzyczny wsparty na czterech słupach, z wysuniętą częścią środkową. Nawa nakryta została pozornym sklepieniem kolebkowym, ze ścianami wzmocnionymi lisicami opracowanymi w formie pilastrów toskańskich dźwigających profilowane belkowanie. Belka tęczowa zwieńczona późnogotycką rzeźbą drewnianą z  1 poł. XVI w. przedstawiającą  Matkę Boską Bolesną.

Kościół posiada bogate barokowe wyposażenie wnętrza. Wyróżniają się w nim: ołtarz główny z ok. 1750 r. fundowany przez Jakuba Błędowskiego starostę zbuczyńskiego z centralnie umieszczonym cudownym obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem zwanej Lewiczyńską malowanym w 3 ćw. XVII w., trzy ołtarze boczne z 1742 r., ambona z 1753 r. oraz późnogotycka piaskowcowa kropielnica.

Obiekt dostępny podczas mszy oraz po uprzednim umówieniu się z proboszczem parafii w Chynowie.

Oprac. Jerzy Szałygin, OT NID w Warszawie, 18.01.2019 r.