Historia

W pierwszej ćwierci XIX w. posesja opatrzona numerem hipotecznym 195 obejmowała obecne dwie nieruchomości: Piotrkowską 41 i 43. W latach 40. XIX w. całość zakupił Andrzej Matz - gospodarz rolny przybyły z Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Po jego śmierci część z numerem 43 (południowa) została własnością Fryderyka Matza, zaś północna z numerem 41 Wilhelma Matza. W poł. lat 60. XIX w. posesję przy Piotrkowskiej 43 zakupił Antoni Wesołowski. Dwupiętrową kamienicę wybudowano na jej terenie w latach 70. XIX w. W latach 80. i 90. XIX w. właścicielami nieruchomości była rodzina Weichselfisch, później na początku XX w. (1901-02) kupił ją Oskar Kohn - właściciel Widzewskiej Manufaktury. Wtedy elewacja frontowa kamienicy zyskała kostium secesyjny zaprojektowany przez znanego łódzkiego architekta Gustawa Landau-Gutentegera. W latach 20. XX w. taryfy domów wymieniają małżonków Esterę i Jakuba Abrama Reissmannów jako kolejnych właścicieli nieruchomości. W Archiwum Państwowym w Łodzi RGP w Wydziale Budowlanym zachowały się dokumenty z 1893 i 1901 r., wśród których znajdują się projekty pokazujące przemiany budowlane zachodzące na terenie posesji.

Opis

Dwupiętrowa kamienica zajmuje nieregularną działkę w zachodniej pierzei ulicy Piotrkowskiej, między ulicami Zieloną i Więckowskiego. Podłużne oficyny przylegające do budynku frontowego, sięgają ukośnie w głąb działki w kierunku południowo- zachodnim. Siedmioosiową elewację frontową charakteryzuje symetria, elegancja i jednolitość stylowa zachowanych detali. Centralną część zajmuje w na parterze przejazd bramowy z miękko ukośnie ściętymi górnymi narożnikami. Boczne krawędzie zaakcentowano sztukateriami w formie pni drzew, które w narożnikach i ponad przejazdem przechodzą w gęsto ulistnione gałęzie. Na I piętrze ponad bramą znajduje się wąski balkon zabezpieczony murowaną tralkową balustradą. Kondygnacje nad przejazdem bramnym zaakcentowane zostały jednoosiowym płytkim wykuszem zwieńczonym czworoboczną kopułą ustawioną na kwadratowym bębnie i zwieńczoną kulistym elementem ozdobionym sztukaterią  powtarzającą motyw liści zastosowany do dekoracji całej fasady. Na ostatniej kondygnacji, w partii poddasza, pod kopułą znajduje się otwór okienny zasługujący na szczególną uwagę. Jest trójdzielny i ma kształt zbliżony do trójkąta z miękko wykończonymi profilowanymi bokami. Podziały przeprowadzono za pomocą murowanych słupków, które stanowią jednocześnie roślinną dekorację w postaci pni drzew. Pole nad otworem okiennym pokrywają gałęzie z gęstymi liśćmi. Boczne partie wykusza na wysokości II piętra i poddasza akcentują liczne dekoracje w postaci zgeometryzowanych motywów roślinnych i liści. Roślinne dekoracje zastosowane zostały także wokół okien oraz przy podziałach poziomych elewacji. Na I piętrze na wysokości ¾ okien biegnie roślinny, płaskorzeźbiony fryz. Nad otworami okiennymi na II piętrze zastosowane zostały charakterystyczne naczółki w postaci głębokiego poczwórnego rowkowania z elementami liści w górnych narożnikach. Całości dopełnia płytko zaznaczone w tynku boniowanie widoczne na całej elewacji oraz gzyms koronujący przechodzący łagodnym łukiem w okap dachu. Płaskie roślinne dekoracje ozdabiają także niewielkie kwadratowe okna poddasza.

Kamienica jest dostępna dla zwiedzających od zewnątrz.

Oprac. Patrycja Podgarbi, OT NID w Łodzi, 07-04-2020 r.