Historia

Plany Łodzi przedstawiające miasto z I połowy XIX w. ukazują teren między ulicami Więckowskiego i Zieloną jako miejsce bez zaznaczonych parceli, nazywany „gruntami staromiejskimi”. Za wyjątkiem dwóch działek przy obecnej ul. Piotrkowskiej 29 i 31 należał do mieszkańców wczesnej rolniczej Łodzi. Początkowo w latach 40. XIX w. nieruchomość należała do Fryderyka Sperlinga, a później do jego syna Gustawa. Na początku lat 60. XIX na jej terenie stanął parterowy, murowany dom. W późniejszych latach właścicielami posesji byli małżonkowie Ruchla Chaja i Abraham Friedmannowie. W latach 70. kupił ją Wilhelm Ginsberg. Do II połowy lat 80. należała do Icka Lejba Kohna i Dawida Szmulowicza. Na początku XX w. ten ostatni został jej samodzielnym właścicielem. W 1904 r. wybudował na terenie posesji dużą kamienicę, której projekt wykonał w 1903 r. znany łódzki architekt Gustaw Landau- Gutenteger. W Archiwum Państwowym w Łodzi RGP w Wydziale Budowlanym znajdują się akta z lat 1888 i 1903 zawierające projekty kolejnych budów i zmian zachodzących na terenie nieruchomości.

Opis

Okazała czteropiętrowa kamienica zajmuje nieregularną działkę w zachodniej pierzei ulicy Piotrkowskiej, pomiędzy ulicami Więckowskiego i Zieloną. Przylegające do budynku frontowego podłużne oficyny sięgają ukośnie w głąb działki w kierunku południowo- zachodnim. Ośmioosiową elewację frontową cechuje symetria i bogactwo detali architektonicznych i ozdób sztukatorskich. Centralną część zajmuje na parterze przejazd bramny i usytuowany powyżej, zajmujący całą wysokość fasady dwuosiowy ryzalit znacznie wysunięty przed jej lico. Ryzalit na IV piętrze zakończony jest loggią, której trójboczne zwieńczenie dźwigają cztery kolumny o poprzecznie rowkowanych bazach i kapitelach jońskich. Zwieńczenie zakończone jest attyką pełną z czworobocznymi półsłupkami umieszczonymi pomiędzy wysuniętymi narożnymi elementami z dekoracją geometryczną. Ryzalit wieńczy wysoka ośmioboczna kopuła ustawiona na koszowym, również ośmiobocznym bębnie. Na szczycie kopuły umieszczony został półkulisty element wieńczący ujęty u podstawy szeroką płaską opaską. Otwory okienne na I piętrze są zakończone łukami odcinkowymi i osadzone w powtarzające ten kształt niszach flankowanych w części nadświetli okiennych rowkowanymi półsłupkami zakończonymi kostkami z dekoracjami roślinnymi. W kluczu każdego z otworów znajduje się trapezoidalny detal z motywem floralnym w górnej części i lwią maską u dołu. Dekoracje kostkowe łączą listwy zaakcentowane pośrodku łukowatym elementem. Boczne części trapezoidalnej dekoracji i pola ponad łukami wypełniają gęste dekoracje roślinne. Każde z okien wieńczy prosty uskokowy naczółek unoszący półsłupkowe elementy z dekoracją geometryczną i połączone fryzem złożonym z gęstej plecionki roślinnej. Pod oknami na I piętrze znajdują się akcenty geometryczne i roślinne. Prostokątne otwory okienne II piętra mają strojne dekoracje okalające w postaci prostych schodkowych naczółków ujętych po bokach w przenikające przez nie smukłe rowkowane konsole ze zwojami zwróconymi ku górze. Prostokątne pola pod naczółkami wypełnione zostały dekoracjami geometrycznymi i zwojami wstęg. W kluczu każdego z okien znajduje się trapezoidalne zdobienie zaakcentowane dekoracyjną opaską z motywem roślinnym. Pod oknami tej kondygnacji umieszczone zostały delikatne wąskie elementy geometryczne. Otwory okienne na III piętrze również mają prostokątny kształt i skromne dekoracje okalające w postaci półsłupków z dekoracją geometryczną w górnej części każdego z nich. Po cztery półsłupki umieszczone zostały w prostokątnym polu pod każdym z okien. Najbogatsze dekoracje posiadają okna na IV piętrze. Każde z nich zakończone jest łukiem zbliżonym do pełnego i podzielone murowanymi słupkami na trzy części. Słupki w dolnej części dzielą prostokątne pola podokienne.

Kamienica jest dostępna dla zwiedzających od zewnątrz.

Oprac. Patrycja Podgarbi, OT NID w Łodzi, 08-04-2020 r.