Historia

W latach 50. XIX w. posesja była własnością Fryderyka Sperlinga. Później, w latach 60. należała do Antona Jäkela. Według taryfy domów z lat 1888-1897 w tym czasie nieruchomość była w posiadaniu Arona Kohna. Monumentalną kamienicę w obecnej formie wybudował Abram Berger, który wykorzystał pochodzący z 1898 r. projekt znanego łódzkiego architekta Gustawa Landau-Gutentegera. Z początkiem XX w. nieruchomość została własnością Alfreda Gehliga, a pod koniec pierwszej dekady XX w. kupił ją Sender Dyszkin. W Archiwum Państwowym w Łodzi RGP w Wydziale Budowlanym zachowały się akta z 1891, 1896 i 1898 r. zawierające projekty kolejnych faz przekształceń zabudowy nieruchomości.

Opis

Trzypiętrowa kamienica zajmuje nieregularną w kształcie, podłużną działkę w zachodniej pierzei ul. Piotrkowskiej, pomiędzy ulicami Więckowskiego i Zieloną. Podłużne oficyny sięgają ukosem daleko w głąb działki w kierunku południowo- zachodnim. Elewację frontową charakteryzuje bogactwo różnorodnych form i kształtów dekoracji sztukatorskich. Dwie południowe, skrajne osie fasady zaakcentowane zostały ryzalitem o falistej formie i zwieńczone niewielką kopułą przeprutą dwoma okulusami. W części parterowej, pod ryzalitem znajduje się przejazd bramowy o miękko zakończonych górnych narożnikach, okolony profilowaną opaską. W północnej osi zastosowane zostały głębokie loggie zabezpieczone masywnymi tralkowymi balustradami i bogato zdobionymi opaskami okiennymi. Na III piętrze znajdują się dwa otwory zakończone łukiem pełnym. Pionowe podziały wyznacza pięć osi okiennych usytuowanych pomiędzy skrajnymi, opisanymi powyżej. Okna na I piętrze mają kształt zbliżony do wykroju przejazdu bramnego, z zaokrąglonymi górnymi narożnikami. Zastosowano tu alternację naczółków. Dwa skrajne i środkowy zyskały formę profilowanych listew z półokrągło zakończoną środkową częścią. W polu pod półokręgiem umieszczone zostały duże formy muszlowe z romboidalnym elementem pośrodku. Nad pozostałymi dwoma oknami znajdują się proste, uskokowe listwy. Na II piętrze otwory okienne mają półokrągłe zakończenia i wieńczą je naczółki powtarzające ten kształt. W kluczu każdego z nich naprzemiennie umieszczone są ozdobne kartusze i lwie maski w otoczeniu szerokich wstęg. Łuki unoszone są przez wolutowo zwinięte elementy znajdujące się w bocznych partiach i wsparte na krótkich uskokowych listwach z małymi kampanulami pod spodem. Profilowane listwy pod oknami wspierają po bokach smukłe, wąskie konsole. W części centralnej widać kartusze z elementem palmety w dolnej części. Otwory okienne na III piętrze mają podobny kształt do tych z I piętra lecz są od nich nieco niższe. Nad oknami znajduję się strojne zwieńczenia składające się z ukośnie ułożonych wolut, mniejszymi zwojami zetkniętymi w centralnej części nad każdym z otworów. Pola pod wolutami wypełniają strojne kartusze z maskami dziecięcymi w górnej części i liśćmi palmowymi po bokach. Pod oknami umieszczone zostały schodkowe listwy z parapetami ze wspornikami w formie niewielkich kartuszy z elementami roślinnymi pod spodem. Podziały poziome elewacji podkreśla delikatne, płytko zaznaczone w tynku boniowanie zastosowane na wszystkich kondygnacjach ponad parterem oraz schodkowy gzyms biegnący pod oknami I piętra i uskokowy okap dachu. Całość wieńczy tralkowa attyka i wysoki, mansardowy dach pokryty blachą ciętą w niewielkie romby.

Obiekt jest dostępny z zewnątrz.

Oprac. Patrycja Podgarbi, OT NID w Łodzi, 20-03-2020 r.