Jest ważnym materialnym źródłem pomnażającym naszą wiedzę o prahistorii regionu Ziemi Brzeskiej.

Usytuowanie i opis

Obiekt zlokalizowany jest na granicy gruntów administracyjnych wsi Lipki i Brzezina, około 650 m na północny-wschód od szosy z Lipek do Brzegu, około 400 m na południe od grodziska w Lipkach. Być może w czasach starożytnych i w średniowieczu w/w szosa była duktem, którym prowadził szlak handlowy po południowej stronie Odry, od Opola przez grodzisko w Lipkach do Wrocławia, przez obszar, który wówczas porośnięty był lasem.

Obozowisko i osada położone są na polach ornych oraz nieużytkach, rozciągających się na lekko wyniesionej piaszczystej wydmie terasy starorzecza Odry, na działce gruntowej nr 692/4. Relikty obozowiska oraz wielokulturowej osady zalegają pod warstwą orną. Artefakty archeologiczne zostały odkryte na powierzchni pól i w krawędziach wybierzysk kruszywa. 

Historia

Informacja o stanowisku pochodzi z lat 30-tych XXw.  z archiwum Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu. Kolejne badania powierzchniowe wykonywali archeolodzy: w 1964 r. i 1967 r. Z. Bagniewski z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz w 1983 r. i 2007 r. (systemem Archeologicznego Zdjęcia Polski) P. Kubów z Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu (MPŚl.). Wyniki z badań powierzchniowych określają, że stanowisko użytkowane było w środkowej i młodszej epoce kamienia – mezolicie i neolicie, a także przez ludność kultury łużyckiej oraz w okresie średniowiecznym. 

Stan i wyniki badań

archeologiczne, obozowisko i osada, było wielokrotnie badane powierzchniowo. W latach 30-tych XX w. odkrył je badacze niemiecki E. Günter. Według informacji archiwalnej w MPŚl. w Brzegu znalazł on na wydmie kilka zabytków krzemiennych datowanych na mezolit. Wg znaków na archiwalnej mapie w Muzeum archeologicznym we Wrocławiu stanowisko datowane było na neolit i kulturę łużycką. W 1964 r. Z. Bagniewski podczas prospekcji terenu znalazł fragmenty ceramiki kultury łużyckiej i neolityczny wiór krzemienny. W 1967 r. tenże badacz w ramach badań weryfikacyjnych penetrując pola znalazł na powierzchni wyroby krzemienne datowane na mezolit. W 1983 r. rozpoznanie powierzchniowe przeprowadził P. Kubów znajdując kilka ułamków naczyń glinianych kultury łużyckiej (nr inw. MPŚ-A/34). Tenże badacz w 2007 r. w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski przeprowadził powierzchniową penetrację pól. Znalazł ułamki ceramiki związane z kulturą łużycką oraz średniowieczne (XIV-XV w.). Artefakty archeologiczne zostały odkryte na powierzchni pól. Wydaje się, że stanowisko (szczególnie obozowisko) zostało zniszczone głęboką orką oraz eksploatacją kruszywa.

Stanowisko położone jest na gruntach prywatnych. Teren ogólnie dostępny.

Oprac. Krzysztof Spychała, OT NID w Opolu, 24.06.2019 r.

Bibligrafia

• Altschlesische Blätter 1932, z. 1, s. 15; 
• Bagniewski Z., Sprawozdanie z badań powierzchniowych i weryfikacyjnych stanowisk na terenie zachodniej części powiatu brzeskiego, [w:] Terenowe badania archeologiczne na Opolszczyźnie. Rok 1964, Opole 1964, s. 40 (jako Lipki 1);
• Macewicz K., Archeologiczne prace konserwatorskie badania archeologiczne na terenie województwa opolskiego w latach 1961-1964 [w:] Opolski Rocznik Muzealny, t. II, Opole 1966, tabela s. 168 (jako Lipki 1);  
• Bagniewski Z., Sprawozdanie z badań weryfikacyjnych stanowisk epipaleolitycznych i mezolitycznych w powiecie brzeskim, [w:] Terenowe badania archeologiczne na Opolszczyźnie. Rok 1967, Opole 1967, s. 30;
• Katalog archeologicznych zbiorów pozamuzealnych, kolekcja Katedry Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Warszawa 1991, zeszyt 7, s. 66;
• Archiwum Działu Archeologii Muzeum Śląska Opolskiego, teczka Linden;
• Archiwum Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu Dział Archeologii, notatki E. Güntera; 
• Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Opolu: teczka rejestru nr A-30/65, Karta Ewidencji Stanowiska Archeologicznego Lipki nr 5, AZP 9/84-32;
• Archiwum Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu, mapy w skali 1:25000;
• Zbiory Katedry Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Lipki, pow. brzeski.