osada, st. 1 - Zabytek.pl
osada, st. 1
Adres
Brzezina
Lokalizacja
woj. opolskie, pow. brzeski, gm. Skarbimierz
Jest ważnym materialnym źródłem pomnażającym naszą wiedzę m.in. o starożytnym osadnictwie hutniczym na Ziemi Brzeskiej. Na stanowisku tym w starożytności z rudy darniowej wytapiano „łupy” żelazne – półprodukty do wyrobu przedmiotów żelaznych. Osada zamieszkiwana była także w okresie wczesnego średniowiecza.
Usytuowanie i opis
Obiekt zlokalizowany jest na gruntach terasy doliny Odry, po wschodniej stronie szosy do Lipek, około 800 m na północ od kościoła we wsi, około 1600 m na zachód od koryta Odry. Być może w czasach starożytnych i w średniowieczu w/w szosa była duktem, wiodącym krawędzią doliny, którym prowadził szlak handlowy po zachodniej stronie Odry, od Opola, koło grodziska w Lipkach, do Wrocławia, przez obszar, który wówczas porośnięty był lasem.
Osada położona jest na polach ornych i nieużytkach, po wschodniej stronie szosy z Brzegu do Lipek, rozciągających się na lekko wyniesionej piaszczystej terasie doliny Odry, na działkach gruntowych nr 35/1-9. Relikty osady pradziejowej i wczesnośredniowiecznej zalegają pod warstwą orną. Artefakty archeologiczne zostały odkryte na powierzchni pól.
Historia
Badania powierzchniowe wykonane w 30-tych latach XX w. przez archeologa niemieckiego E. Günthera oraz badaczy polskich w 1964 r. przez Z. Bagniewskiego i w 1985 r. (systemem Archeologicznego Zdjęcia Polski) przez M. Bednarka z Uniwersytetu Wrocławskiego, pozwalają na określenie chronologii obiektu na okres wpływów rzymskich oraz okres wczesnego średniowiecza.
Stan i wyniki badań archeologicznych
Stanowisko archeologiczne – osada, było wielokrotnie badane powierzchniowo. W latach 30-tych XX w. odkrył je badacz niemiecki E. Günter. Według informacji archiwalnej w Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu znalazł on fragmenty naczyń glinianych datowanych na okres rzymski (nr inw. III/38). W 1964 r. Z. Bagniewski w ramach badań weryfikacyjnych penetrując pola znalazł na powierzchni liczne fragmenty ceramiki datowane na późny okres rzymski. W 1964 r. badania sondażowe wykonał K. Macewicz z urzędu konserwatorskiego w Opolu. W wykopach znalazł liczne ułamki naczyń glinianych, bryłki żużla dymarkowego oraz przęślik gliniany. W 1985 r. w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski powierzchniową penetrację pól przeprowadził dr M. Bednarek ze studentami, a kwerendę do badań wykonał prof. S. Pazda z Uniwersytetu Wrocławskiego.
Na polach znaleziono kilkadziesiąt fragmentów naczyń glinianych. Na podstawie odkrytych zabytków prof. Stanisław Pazda określił, że osada była użytkowana przez ludność kultury przeworskiej w okresie rzymskim faza B2 i faza D (III – IV w. n.e.), a także przez ludność w okresie wczesnośredniowiecznym (faza młodsza XIII - XIV wiek). Artefakty archeologiczne zostały odkryte na powierzchni pól. Stanowisko niszczone jest głęboką orką. Stanowisko mogło zostać naruszone budową w/w szosy, a jego część południowo-zachodnia zniszczona zabudową gospodarczą.
Stanowisko położone jest na gruntach prywatnych. Teren ogólnie dostępny.
Opr. Krzysztof Spychała, OT NID Opole, 09.07.2019 r.
Rodzaj: osada
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_16_AR.4648, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_AR.1126629