Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

Historyczne centrum Warszawy - Zabytek.pl

galeria zdjęć obiektu Historyczne centrum Warszawy

Historyczne centrum Warszawy

Światowe Dziedzictwo 1945 - 1966 r. Warszawa

Adres
Warszawa

Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. Warszawa, gm. Warszawa

Decyzją Komitetu Światowego Dziedzictwa dobro zostało wpisane na Listę w 1980 r.  

Krótki opis

Warszawa została w 1944 r. celowo unicestwiona w drodze represji za opór stawiony niemieckiej okupacji. Obrócenie w ruinę stolicy kraju miało przekreślić wielowiekową tradycję państwowości polskiej. Odbudowa historycznego miasta, zburzonego w 85%, była możliwa dzięki determinacji mieszkańców i pomocy całego narodu. Rekonstrukcja Starego Miasta, w jego historycznym urbanistycznym i architektonicznym kształcie, była przejawem troski o zapewnienie przetrwania jednego z najważniejszych świadectw kultury polskiej. Miasto – symbol władzy elekcyjnej i tolerancji, miejsce uchwalenia pierwszej demokratycznej konstytucji europejskiej, zwanej Konstytucją 3 Maja z 1791 r., zostało odbudowane. Rekonstrukcja objęła całościowe odtworzenie urbanistycznego planu wraz z Rynkiem Starego Miasta, kamienicami mieszczańskimi, pierścieniem murów obronnych, Zamkiem Królewskim oraz znaczącymi budowlami sakralnymi.

Rekonstrukcja historycznego centrum Warszawy była głównym czynnikiem zmian doktryn związanych z rozwiązywaniem problemów urbanistycznych i konserwacją zabudowy miejskiej w większości europejskich krajów po zniszczeniach II wojny światowej. Jednocześnie przykład ten pokazuje skuteczność działań konserwatorskich II połowy XX wieku, umożliwiających integralną rekonstrukcję złożonego zespołu miejskiego.

Odbudowa Starego Miasta była prowadzona w oparciu o spójny i konsekwentnie zrealizowany projekt opracowany w Biurze Odbudowy Stolicy w latach 1945-1951. Projekt odbudowy oparto na założeniu, że wykorzystane zostaną zachowane, niezniszczone w czasie działań wojennych struktury powstałe pomiędzy XIV i XVIII wiekiem, wraz z późnośredniowieczną siatką ulic z placami i rynkiem oraz pierścieniem murów miejskich. Przy odtwarzaniu zniszczonej zabudowy kierowano się dwiema głównymi zasadami: po pierwsze, aby wykorzystywać wiarygodne dokumenty archiwalne oraz po drugie, aby odtworzyć obraz historycznego miasta z końca XVIII w. Koncepcja odbudowy była uzależniona od dostępności szczegółowych materiałów ikonograficznych i dokumentacji historycznych z tego okresu. Wykorzystano także inwentaryzacje konserwatorskie wykonane przed 1939 i po 1944 roku oraz wiedzę naukowo-badawczą historyków sztuki, architektów i konserwatorów. Archiwum Biura Odbudowy Stolicy, zawierające zarówno dokumentację zniszczeń, jak i projekty odbudowy, w 2011 roku zostało wpisane na Listę Pamięci Świata UNESCO.

Model 3D

Odbudowa Starego Miasta była prowadzona do połowy lat 60. XX wieku. Cały proces zakończyła odbudowa Zamku Królewskiego (otwartego dla zwiedzających w roku 1984). Rekonstrukcja poszczególnych budowli i ich otoczenia w przyjętej formule osiedla mieszkaniowego z funkcjami publicznymi dedykowanymi kulturze i nauce oraz usługami, niosła za sobą wiele wyzwań związanych z adaptacją do wówczas obowiązujących norm i wymogów cywilizacyjnych. W celu uczytelnienia murów obronnych i panoramy miasta od strony Wisły, w trakcie działań świadomie zrezygnowano z odtworzenia części budynków. Zachowano układ urbanistyczny z podziałem pierzei na historyczne działki budowlane, jednak nie odtworzono zabudowy wewnątrz kwartałów, tworząc wspólne tereny otwarte dla mieszkańców. Układ wewnętrzny budynków i lokali mieszkalnych został dostosowany do obowiązujących ówcześnie standardów. Natomiast w wielu budynkach i lokalach przeznaczonych na funkcje publiczne odtworzono zarówno historyczne układy pomieszczeń, jak i wystrój wnętrz. Dużą wartość przedstawiają dekoracje elewacji wykonane przez zespół wybitnych artystów, w części nawiązujące do projektów z okresu międzywojennego. Polichromie wykonano w tradycyjnych technikach w tym sgraffita. Mimo adaptacji i wprowadzonych zmian, Miejsce to wraz z panoramą od strony Wisły (mającą rangę symbolu Warszawy), prezentuje spójny obraz najstarszej części miasta.

Zespolenie ocalałych elementów z częściami Starego Miasta odtworzonymi w wyniku programu działań konserwatorskich doprowadziło do powstania przestrzeni miejskiej wyjątkowej w wymiarze materialnym (forma najstarszej części miasta), funkcjonalnym (dzielnica mieszkalna i miejsce ważnych wydarzeń historycznych, społecznych i duchowych) oraz symbolicznym (miasto nieujarzmione).

Kryterium (ii): Podjęcie kompleksowych działań konserwatorskich na skalę całego miasta historycznego było unikatowym doświadczeniem europejskim i wpłynęło na weryfikację doktryny i praktyki konserwatorskiej.

Kryterium (vi): Historyczne centrum Warszawy jest wyjątkowym przykładem kompleksowej odbudowy celowo zniszczonego w warstwie materialnej miasta. U podstawy materialnej rekonstrukcji legła siła ducha i determinacja narodu, która doprowadziła do odbudowy dziedzictwa na skalę unikalną w dziejach Świata.

 

Strona UNESCO WHC

 

Rodzaj: kulturowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Światowe Dziedzictwo UNESCO

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_UN.59