Posiada wyjątkowo bogaty detal architektoniczny fasad, w tym fasad oficyn, wnętrz wraz z zagospodarowaniem podwórza mającego również wystrój o cechach secesyjnych.

Historia

Obecna ulica św. Wojciecha została wytyczona w roku 1873, po likwidacji twierdzy szczecińskiej. Początkowo oznaczona jedynie numerem 75, od 1899 roku miała nazywała się Karkutschdtarasse. Teren działki nie był wcześniej zabudowany. Na podstawie uzgodnionego w maju 1902 roku projektu Fr. Libergesella prace realizacyjne zostały rozpoczęte w lipcu 1902 roku dla spedytora Alberta Netz’a. Obiekt w stanie surowym był wzniesiony już w końcu 1902 roku, a odbiór przeprowadzono 5 września 1903 roku. W trakcie realizacji dokonano niewielkich zmian w aranżacji wnętrz oraz zmieniono koncepcje dekoracji wnętrz na bardziej dekoracyjną. W roku 1907 dokonano jeszcze zmiany polegającej na wybiciu czterech otworów okiennych od strony ob. pl. Zwycięstwa i w tym stanie kamienica przetrwała do roku 1943. Między rokiem 1943 a 1945 dokonano kilku wtórnych podziałów mieszkań na mniejsze lokale. W okresie powojennym, do końca lat 60.XIX w. kontynuowano wydzielenia przystosowując dawne jednorodzinne mieszkania dla kilku rodzin, w tym celu aranżując nowe kuchnie i łazienki. Prace remontowo-konserwatorskie przeprowadzono na początku lat 90. XX w.

Opis

Kamienica zlokalizowana jest w południowo-zachodnim narożniku kwartału ograniczonego ulicami: św. Wojciecha - od zachodu, Bogurodzicy - od północy, Kaszubską - od wschodu i placem Zwycięstwa - od południa; w obecnym centrum Szczecina, w kwartale XIX-wiecznej intensywnej zabudowy kamienicowej, pierzejowej. Kwartał wypełnia siedem kamienic, również pochodzących z pocz. XX w. W najbliższym sąsiedztwie kamienicy , po przeciwległej - zachodniej stronie ul. Św. Wojciecha zlokalizowany jest kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, wzniesiony w 1911 roku i na jego zapleczu - teren dawnego cmentarza wojskowego (Alter Militär Militärfriedhof) obrębie dzieł Fortu Wihelma, gdzie spoczęły cała jeńców francuskich zmarłych w czasie kampanii 1801/1802, w Szczecinie; obecnie park im. Gen. Wł. Andersa.

Kamienica zrealizowana jest w stylu secesji o cechach wiedeńskich, objawiających się w zastosowaniu prostych brył, stylizowaniu form klasycznych, bogatej ornamentyce architektonicznej, opartej na stosowaniu linii płynnych oraz na symetrii. Czterokondygnacyjny budynek, kryty dachami mansardowymi, o drewnianych więźbach dachowych, w części środkowej budynku frontowego - dwukondygnacyjnymi, nad oficynami - jednostronnymi - niesymetrycznymi. Połacie dachowe kryte są dachówka ceramiczną i częściowo, w częściach o małym spadku połaci - o pokryciu papą. Kamienica jest w całości podpiwniczona. Wzniesiona na planie prostokąta, składa się z budynku frontowego i trzech oficyn, połączonych z sobą, ustawionych stycznie do granic działki oraz z zawartego między nimi wewnętrznego dziedzińca - podwórza. Całość - łącznie z powierzchnią pod posadzką podwórza - jest podpiwniczona. Budynek jest murowany, ceglany posiada stropy ceramiczne Kleina. Elewacje budynku głównego i oficyn są tynkowane, tynkiem wapienno-cementowym, w elewacjach wszystkich oficyn, od strony podwórza, w partiach wysokich cokołów obłożone są kaflami ceramicznymi, podobnie jak ściany przejazdu bramnego prowadzącego na podwórze. Stolarka okienna i drzwiowa jest w dużej części oryginalna, drewniana. W kamienicy znajdują się trzy zabiegowe klatki schodowe - reprezentacyjna w drugim trakcie budynku frontowego i dwie klatki umiejscowione w narożnikach styku oficyn prostopadłych do budynku głównego i oficyny równoległej do niego - obsługujące trzy jednotraktowe oficyny. Wszystkie elewacje prezentują bogate ukształtowanie i oryginalny wystrój architektoniczny. Fasada frontowa, ustawiona wzdłuż wschodniej pierzei ul. Św. Wojciecha, jest symetryczna, ośmioosiowa w parterze i sześcioosiowa powyżej niego i jej kompozycja zdominowana jest przez podziały wertykalne. W części środkowej elewacji, w obu przedostatnich osiach kompozycyjnych znajdują się trzykondygnacyjne trójboczne wykusze, zwieńczone spłaszczonymi daszkami cebulastymi. W skrajnych osiach powyżej parteru znajdują się loggie z balkonami. W parterze znajdują się względem osi symetrii dwa otwory bramne z półokrągłymi nadświetlami i z ażurowymi kratami, za którymi znajduje się wspólne niewielkie wnętrze w rodzaju westybulu, z którego poprzez osobne przejścia, cofnięte w stosunku do lica budynku głównego można dostać się na podwórze kamienicy, lub na główną klatkę schodową. Oba przejścia rozdzielone są parterowym pomieszczeniem portierni (konsjerżką). Środkowa czteroosiowa część fasady zwieńczona jest szczytem w formie stylizowanego tympanonu i ośmioboczną sygnaturką, na szczycie mansardowego dachu, podkreślającą oś symetrii całości kompozycji. Otwory okienne, loggie i balkony tej fasady są zróżnicowane, większość posiada zaokrąglone narożniki. Płaszczyzny ścian - tynkowane tynkiem gładkim, pierwsze dwie kondygnacje, szczyt oraz część powyżej otworów okiennych czteroosiowej części środkowej z boniowaniem w formie ciosów kamiennych. Na całej fasadzie bardzo bogata dekoracja ornamentowa i rzeźbiarska, na która składają się: motywy wstęgowo-roślinne, ślimacznice, woluty i wieńce oraz zoomorficzne - orły i maszkaronowe w postaci głowy Meduzy. Wystrój dopełniają zróżnicowane gzymsy, opaski okienne, fryzy i plakiety i tarcz - jak umieszczona w zwieńczeniu tympanonu tarcza słoneczna. Secesyjny wizerunek elewacji dodatkowo podkreślają podziały stolarek okiennych, w większości trójskrzydłowych, dzielonych giętymi liniami szprosów w górnych częściach krzyża okiennego. Elewacje podwórzowe o dominujących podziałach horyzontalnych określonych przez gęste osie okienne (pierwszych trzech kondygnacji obramowane opaskami oraz gzymsy w części cokołowej obłożone są ceramicznymi płytkami glazurowanymi, powyżej mają wyprawę tynkową, w poziomie parteru - częściowo dzielone fryzami i boniowaniem. Do elewacji bocznych oficyn dostawione są pojedyncze piony balkonów o żeliwnych ażurowych balustradach bogato zdobionych dekoracją wstęgową. Posadzka wewnętrznego podwórza pokryta jest w całości płytkami ceramicznymi, a w jej centralnym miejscu znajduje się niewielka dwupoziomowa kamienna fontanna. Obiekt pełnił zasadniczo funkcje mieszkalne choć cały parter oficyny równoległej do budynku frontowego zajmował kantor najprawdopodobniej właściciela obiektu, w okresie powojennym była tam składnica CEZAS, a obecnie mieści się tam pracownia malarska i galeria. Inna galeria i sklep muzyczny i antykwariat znajdują się na parterze budynku głównego.

Budynek główny jest dwu- i półtraktowy, oficyny boczne półtoratraktowe, a oficyna równoległa - jednotraktowa. W stosunku do pierwotnej liczby mieszkań - 14, ich ilość w wyniku wtórnych podziałów powiększyła się dwukrotnie. Zachowały się liczne secesyjne w wyrazie oryginalne elementy wystroju i wyposażenia wnętrz miedzy innymi: stolarki okienne i drzwiowe, secesyjna ślusarka, dekoracja stiukowa sufitów i podniebi klatek schodowych, posadzki, kafle ceramiczne w dawnych łazienkach i kuchniach, marmurowe stopnice schodów klatek schodowych, balustrady, witraże w oknach dawnych łazienek.

Obiekt dostępny poza wnętrzami mieszkalnymi.

Oprac. Beata Makowska OT NID Szczecin, 25.11.2014 r.