Historia obiektu

Fortyfikacja powstała w latach 1809-1813, w ramach pierwszego etapu wielkiej modernizacji fortyfikacji Twierdzy Zamość.  W latach 1825-1831 obiekt został przebudowany przez Korpus Inżynierów Wojskowych Królestwa Polskiego pod kierunkiem gen. J. Ch. Mallet-Malletskiego. Po 1866 r. częściowo zburzony podczas likwidacji twierdzy zamojskiej przez rząd carskiej Rosji. Odtąd ulegał stopniowej niwelacji. W trakcie zakładania Parku Miejskiego w latach 1919-26, według projektu Waleriana Kronenberga, w przestrzeń parku włączono wiele dzieł obronnych twierdzy, m.in. interesujące nas słoniczoło.  Wówczas obiekt został częściowo zrekonstruowany i wyeksponowany w terenie. W latach 60. XX w. zostały obniżone jego wały i  częściowo zniekształcone. W ramach projektu „Zamość miasto UNESCO, Pomnik Historii RP produktem turystycznym polskiej gospodarki”, realizowanego w latach 2008-2015, słoniczoło zrewitalizowano.

Opis obiektu

Słoniczoło, jest dziełem fortyfikacji zewnętrznych, samodzielnym odcinkiem przeciwstraży w formie dwuramiennika wzniesionego z ziemi jako przedwał w fosie, wykorzystywanym jako stanowisko ogniowe. Zlokalizowane w fosie na północno-zachodnim odcinku fortyfikacji Twierdzy Zamość, osłaniało czoło bastionu nr IV. Założenie jest obecnie dobrze czytelne w terenie. Jego granice zewnętrzne są wyznaczone wodą stawu parkowego – pozostałością dawnej fosy.  Przebieg wałów obu ramion słoniczoła uczytelniają alejki parkowe, biegnące dokładnie po ich głównych osiach.

Słoniczoło bastionu IV, położone w obrębie Parku Miejskiego jako tzw. Wyspa na stawie, połączone dwoma mostkami z pozostałą częścią parku,  pełni obecnie funkcję spacerowo-rekreacyjną.

Dostępność obiektu dla zwiedzających: Zabytek dostępny.

Autor noty: Ewa Prusicka, OT NID w Lublinie, 27.07.2023 r.