Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych


kościół XVII w. Pszczyna

Adres
Pszczyna

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. pszczyński, gm. Pszczyna - miasto

Świątynia wzniesiona została w poł.XVIII w.w miejscu pierwotnego kościoła.

Jej architektura posiada cechy późnego baroku. Szczególną ozdobą wnętrza jest późnobarokowy, kulisowy ołtarz główny z XVIII wieku.

Historia

Po raz pierwszy kościół parafialny w Pszczynie został wymieniony w spisie dziesięciny papieskiej z 1326 roku. Natomiast jego wezwanie - Wszystkich Świętych -znane jest z dokumentu fundacyjnego księżnej Heleny Korybutówny wystawionego w 1449 roku. Niewiele jednak wiadomo na temat wyglądu świątyni w średniowieczu. Jedynie kompleksowe badania archeologiczno-architektoniczne umożliwiłyby odtworzenie jej ówczesnego wyglądu. Prawdopodobnie od początku była murowana, niewykluczone również, że posiadała drewnianą nawę. Do prezbiterium przylegała murowana zakrystia, dobudowana w 1498 roku. Niestety kościół wraz z probostwem spłonął w czasie pożarów miasta w 1545 i 1622 roku. Został odbudowany przez muratora Jerzego Walentyna Meyera z Morawskiej Ostrawy. Swój obecny wygląd zawdzięcza jednak całkowitej przebudowie, która miała miejsce w 1748 r. po kolejnym pożarze miasta. Możliwe, że autorem projektu był Christian Jahne. Wówczas kościół wyposażono w nowe, barokowe ołtarze. Od czasu reformacji, aż do 1630 r. należał do protestantów. Po odzyskaniu go przez katolików, duszpasterstwo w Pszczynie prowadzone było przez księży jezuitów z Krakowa. W 1791 r. świątynia doczekała się renowacji, podczas której nadbudowano wieżę. W trakcie kolejnych prac (1849 r.)dobudowano boczną kaplicę. W 1931 r., gdy proboszczem był ks. dziekan Mateusz Bielok, kościół poszerzono od strony wsch. o zakrystię i drugą część kaplicy św. Krzyża. Kolejnym proboszczem parafii w l. 1950-1989 był ks. prałat Józef Kuczera. W latach 1996-2001 odnowiono wnętrze kościoła. Konsekracji nowego ołtarza dokonał ks. arcybiskup Damian Zimoń- metropolita górnośląski.

Opis

Kościół pw. Wszystkich Świętych zlokalizowany jest w drugiej linii zabudowy przyrynkowej, na wsch. od zamku pszczyńskiego. Jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, położoną na terenie dekanatu pszczyńskiego należącego do archidiecezji katowickiej.

Kościół reprezentuje styl późnego baroku i zgodnie ze zwyczajem jest orientowany. Ściany wzniesiono w technologii murowanej i otynkowano. Bryła budynku jest rozczłonkowana. Nawa główna jest na planie zbliżonym do kwadratu, posiada trójboczne zamknięcie węższego prezbiterium. Od północy przylega do niego kaplica z kryptą i zakrystią, a od pd. nowsza kaplica z emporą. Fasadę frontową tworzy czworoboczna wieża nad kruchtą. Jej najwyższa kondygnacja jest ośmioboczna (w niej umieszczono tarcze zegarowe), zwieńczona baniastym hełmem z ośmioboczną latarnią. Korpus główny nakryto dachem siodłowym, a kaplice boczne trójspadowym. Dachy pokryto dachówką ceramiczną. Dekoracyjnym motywem przewodnim spajającym wszystkie elewacje oraz ściany wewnątrz są podziały pilastrami i zamknięcie profilowanym gzymsem. Nawę kościelną i prezbiterium przykrywa wspólny sufit z fasetą. Kaplice zaopatrzono w sklepienia kopulaste, a kruchtę w kolebkowe z lunetami. Na szczególną uwagę zasługują: późnobarokowy ołtarz główny z XVIII w. z rzeźbami śś. Piotra i Pawła, aniołów oraz obrazem św. Trójcy; dwa ołtarze boczne także o cechach późnobarokowych z rzeźbami aniołów; późnorenesansowy portal do kaplicy św. Teresy z piękną kutą kratą datowaną na XVII w. oraz witraże pochodzące z końca XIX w. Uwagę zwraca również późnobarokowy, dwukondygnacyjny, drewniany chór muzyczny z XVIII w. z organami wykonanymi przez Stanisława Stankiewicza z Zatora. Ich fundatorem był Józef Zborowski ze Zborowa, właściciel Ćwiklic.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Aleksandra Bednarska, OT NID w Katowicach, 24-11-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.101815, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.305482