Historia

Działkę narożną u zbiegu ulic Farnej i Grodzkiej wytyczono już przy pierwszy rozplanowaniu miasta, w XIV w. Ze względu na brak badań archeologicznych i architektonicznych, nie jest możliwe jednoznaczne określenie, daty powstania na tym terenie murowanego obiektu. W końcu XVIII w. istniała w tym miejscu murowana kamienica tzw. „Leśniewiczowska”. Uległa uszkodzeniu w 1786 r., w czasie wielkiego pożaru miasta. W końcu XVIII w. właścicielem nieruchomości był cześnik Zaręba, a następnie jego spadkobierców. W 1834 r. kamienicę zakupił Jakub Majkowski i przeprowadził jej „restaurację”. Wymieniono wówczas „dach, belki oraz sufity”. W 1836 Majkowski dokupił część nieruchomości wzdłuż ul. Grodzkiej. W 1837 r. zmarł, a nieruchomość przejęli spadkobiercy – żona i dzieci. W 1840 r. zadłużoną kamienicę wystawiono na licytację. Z opisu obiektu z tego czasu wynika, że we wnętrzu była „sień, sklep, cztery pokoje, komórki alkierz i kuchnia - na parterze, na piętrze pięć pokoi i przedpokój. Kamienicę kupił główny wierzyciel – Feliks Brzeziński z Wieruszowa, a następnie Franciszek Modrzejewski – Obrońca w Sądzie Pokoju w Piotrkowie Trybunalskim. Odsprzedał kamienicę Feliksowi Wittmanowi – pisarzowi w tymże Sądzie Pokoju, który w 1847 r. sprzedał ją Wiktorowi Józefowi Bogoria Wołłowicz – właścicielowi majątku Brodnia. Po jego śmierci spadkobiercy sprzedali nieruchomość na licytacji Janowi Przanowskiemu z Tomaszowa Mazowieckiego. Przanowski przekazał nieruchomość w dzierżawę. Po I wojnie światowej spadkobiercy Przanowskiego sprzedawali kolejne udziały w nieruchomości. W 1945 r. nieruchomość kupili małżonkowie Furmańscy. 

Opis

Kamienica znajduje się w obrębie Starego Miasta, w kwartale między ulicami: Farną, Grodzką, Rynkiem Starego Miasta, placem Czarneckiego. W południowo-wschodnim narożniku kwartału, w ścisłej zabudowie wschodniej pierzei ulicy Farnej oraz południowej pierzei ul. Grodzkiej. Działka rozciąga się wzdłuż ulicy Grodzkiej. 

Obiekt jest bezstylowy. Budynek wzniesiono na planie trapezu. Jest dwutraktowy, z sienią do której prowadzą drzwi z ulicy Farnej. 

Piwnice budynku wzniesione z cegły ceramicznej, pełnej w układzie blokowym oraz kamieni polnych, na zaprawie wapiennej. Ściany kondygnacji naziemnych murowane, z cegły pełnej, ceramicznej, na zaprawie wapiennej. Tynkowane od wewnątrz i na zewnątrz zaprawą wapienną. 

Nad piwnicami sklepienia kolebkowe z lunetami (murowanymi i wykutymi wtórnie) z cegły ceramicznej, pełnej na zaprawie wapiennej. Nad częścią sieni na parterze sklepienia kolebkowe. Stropy drewniane, belkowe z podsufitką, tynkowane na gładko zaprawą wapienną na macie trzcinowej. 

Więźba dachowa drewniana, krokwiowo-płatwiowa, wsparta na dwóch niepełnych ściankach stolcowych. Ścianki wbudowane w ściany działowe poddasza. W połaci wschodniej dwie wystawki, w zachodniej trzy świetliki. Dach dwuspadowy z naczółkiem od południa, o kalenicy równoległej do ul. Farnej, przykryty papą na deskowaniu. 

W piwnicy polepa. W sieni, na parterze wylewki betonowe. W pozostałych pomieszczeniach podłogi deskowe, na legarach, częściowo pokryte wykładziną.

Podesty balkonów z desek, wsparte na metalowych dwuteownikach. Balustrada z metalowych prętów i płaskowników. 

Schody do piwnic jednobiegowe łamane, murowane, z cegły ze stopnicami drewnianymi. Schody na piętro – drewniane, policzkowe, jednobiegowe, łamane, balustrada drewniane z toczonych tralek, poręcz drewniana, profilowana. 

Okna w piwnicy o rozglifionych do wnętrza węgarach. Bez stolarki. Okno w elewacji południowej na parterze – prostokątne witrynowe, stałe, dwupoziomowe podzielone ślemieniem oraz okno prostokątne z ramą dwuskrzydłową, czterokwaterową. Na piętrze w obu elewacjach okna prostokątne z ramami drewnianymi, ościeżnicowymi, dwuskrzydłowymi, z nadślemieniem. Skrzydła trzykwaterowe lub dwukwaterowe. W wystawce okna prostokątne, ramy drewniane, konstrukcji ościeżnicowej, dwuskrzydłowe, czterokwaterowe. Świetliki w drewnianych ramach, uchylne, pojedyncze. 

Drzwi w elewacji południowej dwuskrzydłowe, drewniane, ramowo-płycinowe, górą przeszkolone z dwukwaterowym nadświetlem, oraz drzwi łamane, ramowo-płycinowe, górą przeszklone. W elewacji wschodniej troje drzwi dwuskrzydłowych, podwójnych, ramowo-płycinowych, górą przeszklonych, z nadświetlem. 

Elewacja południowa – gładko otynkowana. W przyziemiu dwa prostokątne otwory piwniczne. W parterze cztery osie. Skrajne wyznaczone przez prostokątne potwory okienne środkowe, prostokątne otwory drzwiowe. Wschodni narożnik wzmocniony skarpą. Kondygnacje rozdziela profilowany gzyms. Na piętrze niesymetrycznie umieszczone, cztery, prostokątne, ujęte w profilowane opaski, otwory okienne. Szczyt ściany zwieńczony naczółkiem obwiedzionym profilowanym gzymsem. W tympanonie centralnie, dwa, kwadratowe, pozbawione oprawy, otwory okienne. Po ich wschodniej stronie otwór prostokątny, po zachodniej okrągły.

Elewacja wschodnia- tynkowana gładko. Dwukondygnacyjna. W parterze południowy narożnik wzmacnia ukośna skarpa. Na parterze pięć osi. Skrajną, północną wyznacza otwór prostokątnego okna, pozostałe prostokątne otwory drzwiowe. Na piętrze pięć, prostokątnych otworów okiennych, ujętych w profilowane opaski. Szóstą oś skrajną od północy wyznacza otwór drzwiowy z port-fenêtre prowadzących na balkon. Elewację wieńczy gzyms podokapowy. 

Własność prywatna. Obiekt dostępny z zewnątrz.

Oprac. Agnieszka Lorenc-Karczewska, OT NID w Łodzi, 04.05.2020 r.