Historia

W lipcu 1899 r. władze Prowincji Poznańskiej kupiły 27 ha pod ziemi budowę szpitala psychiatrycznego. Były to grunty położone na wsch. od Międzyrzecza, w sąsiedztwie rzeki, należące do mieszczanina Augusta Jockischa. Projekt przygotował w 1901 r. arch. Kübler. Kompleks szpitalny wznoszono w trzech etapach. W latach 1901-1904 powstały budynki administracyjne i gospodarcze na osi układu, pawilony dla chorych (po stronie zach. budynki dla kobiet, po wsch. dla mężczyzn),  domy dla personelu, kręgielnia i kościół. Uroczyste otwarcie 4 Poznańskiego Prowincjonalnego Zakładu dla Obłąkanych w Obrzycach koło Międzyrzecza odbyło się 2-11-1904 roku. Rozbudowę szpitala przeprowadzono w latach 1908-1909 według projektu arch. Jahna. Powstały wtedy cztery pawilony dla chorych, domy dla lekarzy, pielęgniarzy i obsługi. Równocześnie powiększono majątek dokupując 29,5 ha gruntów. Druga rozbudowa, oparta o projekt tego samego architekta, trwała od 1911 do 1914 roku. Wybudowano wówczas kolejne pawilony dla chorych i budynki mieszkalne. Szpital mógł przyjąć 1200 pacjentów, a jego personel składał się z 300 pracowników. Działa hala sportowa i boisko, a w lesie nad Obrą kąpielisko z basenami. Zespół posiadał wszystkie niezbędne do funkcjonowania urządzenia komunalne i sieci. Całość uzupełniały położone za pn. ogrodzeniem: lokalna oczyszczalnia ścieków, wioska pielęgniarska i cmentarz podzielony na część katolicką, protestancką i żydowską. W latach 1922-1928 część kompleksu szpitalnego była ośrodkiem administracyjnym nowo utworzonej Marchii Granicznej Poznań – Prusy Zachodnie. W latach 20. XX w. w miejscu części dawnych oddziałów dla psychicznie chorych utworzono m.in. dom starców, klinikę dla kobiet, oddział niemowlęcy ze żłobkiem i oddział przeciwgruźliczy. Podczas II wojny światowej, w latach 1942-1945, w ramach hitlerowskiej akcji eutanazji w szpitalu zabito co najmniej 7000 osób. Ciała grzebano w zbiorowych mogiłach na przyszpitalnym cmentarzu. Po 1945 r. w Obrzycach utworzono Państwowy Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych. Zakład działa do dzisiaj.

Opis

Budynek dyrekcji usytuowany na wprost głównego wejścia, prostopadle do osi założenia łączy szpital ze światem zewnętrznym. Składa się z dwóch części administracyjnej (od wschodu) i mieszkalnej ( od zachodu). Powstał podczas pierwszej fazy budowy szpitala w l. 1901 - 1904 .

Dostęp do zabytku ograniczony. Obiekty dostępne z zewnątrz

oprac. Anna Jackiewicz, OT NID w Zielonej Górze, 9-11-2017 r.

Bibliogrfia

• Dramowicz W., Obrzyce. Dzieje szpitala, Międzyrzecz 2004
• Kowalski S., Zabytki architektury województwa lubuskiego, Zielona Góra 2010, s. 266.
• Grecki H., Park przyszpitalny. Ewidencja dendrologiczno-techniczna, Szczecin 1991, Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Gorzowie Wielkopolskim.