kamienica Pod Słońcem - Zabytek.pl
Adres
Kraków, Rynek Główny 43
Lokalizacja
woj. małopolskie,
pow. Kraków,
gm. Kraków
Historia
Murowany obiekt wzniesiono w tym miejscu w 1 połowie XIV w. Trakt tylny powstał po 1367. Dom, stopniowo rozbudowywany, zachował w partii podziemnej dawne przedproże - XIV-wieczną, sklepioną piwnicę przystawioną do frontonu, na której umieszczono taras. Podnoszenie się terenu sprawiło, że dawny parter, dziś jest częścią piwnic. W 1475 dom spłonął (od niego zajęło się przeszło 100 domów, a zabudowa została wypalona aż do Bramy Mikołajskiej) i został odbudowany na przełomie XV i XVI w. Przy okazji podwyższono go o piętro, jednocześnie konstruując zachowany do dziś przestrzenny układ wnętrz. Kolejna przebudowa miała miejsce w 1 połowie XVII w. Dodano szkarpy wzmacniające konstrukcję, adaptowano strych, dokonano nowej adaptacji wnętrz. Kamienica wielokrotnie zmieniała właścicieli, stąd jej nazwy: Gehanowska (od nazwiska rodu zamożnych złotników), Helblinkowska, Korycińskich. Dziś znana jest jako dom "Pod Słońcem". Mikołaj Ferdynand Koryciński starosta ojcowski był ostatnim z Korycińskich posiadaczem tego domu (1641), który następnie przeszedł na własność Bonawentury Brigantiego. W XVIII w. dom należał do K. Wolińskiego, założyciela (1736) fundacji nawracającej Żydów. W połowie XVIII w. przeprowadzono remont. Po krótkotrwałym posiadaniu zamożnego kupca Józefa Laskiewicza (1744), dom w części opustoszały, wystawiono na licytację. Dom kupił lekarz Jan Szaster. Twórca studiów farmakologicznych w Szkole Głównej Koronnej, założył tu aptekę "Pod Słońcem" (w 1939 przeniesiono ją do kamienicy numer 42). W budynku, w latach 1783-1793, odbywały się wykłady i ćwiczenia dla studiujących farmację. Po jego śmierci rodzina sprzedała aptekę w 1812 Józefowi Sawiczewskiemu, zarządcy apteki OO. Dominikanów. W 1 połowie XIX w. nastąpiła przebudowa w duchu klasycystycznym, z tego czasu pochodzi obecna fasada budynku (przed 1825). Tylko dekoracja parteru, na przełomie XIX i XX w. (1883 i 1913), została przerobiona na neorenesansową. Dach przebudowano po 1832. Na początku XX w. kamienicę nabył Remigiusz Wiskida, któremu budynek zawdzięcza przebudowę (ok. 1913) i obecny kształt (wg projektu F. Mączyńskiego). W latach 1930-1931 przeprowadzono remont według projektu Stefana Piwowarczyka. Powstała nowa klatka schodowa, dokonano także adaptacji strychu na pomieszczenia mieszkalne. W 2008 przeprowadzono remont konserwatorski elewacji frontowej.
Opis
Czterokondygnacyjna, dwutraktowa kamienica; użytkowe poddasze ukryte za pseudoattyką. Niewiele ocalało z dawnego wyposażenia wnętrz, prócz cennego manierystycznego kominka. Oficyna tylna i boczna powstały w 2 połowie XV w. Wielokrotnie je przebudowywano (1 połowa XVII, 2 połowa XVII i 3 ćwierć XVIII w.), gruntownie przekształcając ok. 1913 i podczas remontu w 1982. Nie odkrytym do dziś elementem jest zasypany drugi poziom piwnic.
Obiekt dostępny w różnym stopniu; z zewnątrz bez ograniczeń, wewnątrz, w godzinach pracy placówek handlowych i instytucji.
Oprac. Roman Marcinek, OT NID w Krakowie, 20-04-2016 r.
Rodzaj: kamienica
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.199209, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.426429,PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.426436