Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół pw. św. Jana Kantego - Zabytek.pl

kościół pw. św. Jana Kantego


kościół 1715 r. Kęty

Adres
Kęty, Adama Mickiewicza 2

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. oświęcimski, gm. Kęty - miasto

Kościół jest przykładem sanktuarium przeznaczonego dla uczczenia świętego, którego miejscem urodzenia były okolice Kęt, a zamieszkania w młodości, samo miasto.

Jest to zabytek skromny w skali, ale bardzo szlachetny w swej architekturze. Posiada znaczne walory historyczne, zwłaszcza dla społeczności lokalnej. Cenne jest barokowe wyposażenie świątyni.

Historia

Św. Jan Kanty urodził się w 1390 r. prawdopodobnie w Marcie, przysiółku sąsiadującej z Kętami wsi Malec, skąd jego rodzice przenieśli się do Kęt. Był profesorem filozofii i teologii na Akademii Krakowskiej. Większą część życia poświęcił na przepisywanie traktatów teologicznych i filozoficznych, pism Ojców Kościoła, komentarzy do Starego i Nowego Testamentu, dzięki czemu wiele z nich udało się zachować dla przyszłych pokoleń. Zmarł w 1473 r. Pochowano go w kościele Św. Anny w Krakowie. W 1680 r. uznany został za błogosławionego, a 2 lutego 1767 r., kanonizowany. Kaplica pw. św. Jana Kantego zbudowana została w 1648 r. z fundacji Sykstusa Lubomirskiego z Palczowic. Według tradycji powstała na miejscu domu rodziców świętego. Być może jest to drugi obiekt sakralny jaki został wzniesiony w tym miejscu. W związku z rozwojem ruchu pielgrzymkowego w 1715 r. kaplica została rozbudowana do rozmiarów obecnego, barokowego kościoła z inicjatywy i fundacji ks. Marcina Oślińskiego, dziekana kolegiaty uniwersyteckiej św. Anny w Krakowie oraz ks. Jana Pyzowicza, kanonika krakowskiego. Świątynia została poświęcona w 1781 przez biskupa Krzysztofa Szembeka. W latach 2007-2013 przy współfinansowaniu Unii Europejskiej wyremontowano wszystkie elewacje i dach kościoła. Trwają prace konserwatorskie elementów wyposażenia świątyni.

Opis

Kościół usytuowany jest w sąsiedztwie świątyni parafialnej pw. św. św. Małgorzaty i Katarzyny. Świątynia murowana z cegły, potynkowana. W murze widoczne są pozostałości fundamentów poprzedniej budowli (być może kaplicy), która stała niegdyś na tym miejscu. Kościół orientowany, jednonawowy, trójprzęsłowy. Prezbiterium węższe od prostokątnej nawy, kwadratowe o narożnikach wewnątrz zaokrąglonych. Przy nim od północy piętrowa zakrystia. Nawa i prezbiterium nakryte są przenikającymi się dachami dwuspadowymi. Na kalenicy dachu nad nawą znajduje się wieżyczka na sygnaturkę barokowego kształtu, z ażurowaną latarnią. Fasada kościoła ożywiona jest parzystymi i pojedyńczymi pilastrami oraz belkowaniem. Wejście w profilowanych obramieniach, ujęte jest niszami z posągami świętych Piotra i Pawła z 1902 r. Nad wejściem napis Kaplica Św. Jana Kantego (według tradycji świątynia nazywana jest kaplicą). W polu środkowym fasady znajduje się pusta wnęka po obrazie Ofiarowanie św. Jana Kantego przez rodziców Matce Boskiej i okno witrażowe. Fasadę wieńczy szczyt flankowany zdwojonymi pilastrami, spływami i wazonami na postumentach. W polu środkowym szczytu znajduje się nisza z figurą Matki Boskiej (pierwotnie z posągiem św. Jana Kantego), a nad nią Oko Opatrzności. Elewacje boczne nawy ożywione są oknami rozmieszczonymi symetrycznie na dwóch kondygnacjach. Prezbiterium nakrywa sklepienie kopulaste na pendentywach, nawę kolebkowe z lunetami, a zakrystię krzyżowe. Ściany we wnętrzu kościoła podzielone są parzystymi pilastrami, podtrzymującymi przełamujące się belkowanie. Arkada tęczowa półkolista. Chór muzyczny wsparty jest na dwóch słupach. Instrument organowy pochodzi z 1. poł. XIX w., rzeźbiony i malowany prospekt organowy wykonany został w tradycji klasycystycznej. Kościół ma bogate, późnobarokowe wyposażenie. Ołtarz główny z obrazem Wizja św. Jana z Kęt pochodzi z 1722 r. W dwóch ołtarzach bocznych wykonanych w 1726 r. znajdują się obrazy z 1838 r. z wizerunkami Matki Boskiej Anielskiej i św. Józefa z Dzieciątkiem. Ambonę sprzed 1748 r. zdobią płaskorzeźby świętych Janów: Ewangelisty, Chrzciciela i Kantego. W prawym ołtarzu bocznym znajduje się woskowy posąg św. Jana Kantego ofiarowany w 1767 r. Kętom przez profesorów Akademii Krakowskiej na pamiątkę kanonizacji świętego Jana Kantego. W kościele znajduje się m.in. obrazy przedstawiające cudowne uzdrowienie mieszczki kęckiej Łucji Kajszokowej, z 1648 r. i św. Jana Kantego z fundatorem obrazu ks. Grzegorzem Janem Zdziewoyskim, z 1653 r. oraz marmurowe epitafia prebendarzy i dobrodziejów miejscowych, ks. Marcina Oślińskiego i ks. Jana Pyzowicza.

Zabytek dostępny.

Oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie, 21-04-2020 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.195898, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.385261