Historia

Już w 1 poł. XV w. dokonał się podział miejscowości na Hawłowice Górne i Dolne i już wtedy funkcjonowały tu dwa folwarki: dolny należący do Rozborskich i górny należący do Próchnickich. Kolejnymi właścicielami Hawłowic Górnych byli: Pieniążkowie, Trzcińscy, Komorowscy, Horodyńscy, Zaklikowie i Wolscy. Po II wojnie światowej majątek rozparcelowano i na jego części utworzono Rolnicza Spółdzielnię Produkcyjną. Dziś część dawnego majątku powróciła do rodziny ostatnich właścicieli, Wolskich.

Pierwszą znaną siedzibą był, zachowany częściowo do dziś, murowany dwór z XVI w. Budynek ten prawdopodobnie uległ pożarowi w 2 poł. XVII, a później, w 1 poł. XVIII w. został zamieniony został na lamus i włączony do zespołu zabudowań gospodarczych. Jego forma architektoniczna zapewne zmieniała się z czasem. Podczas 2 wojny światowej urządzono w nim kaplicę dla mieszkańców wsi a w czasach powojennych wykorzystywano go jako magazyn spółdzielni rolniczej. W początkach XXI w. w budynku przeprowadzono kompleksowe prace badawcze, remontowe i konserwatorskie. Nowy, alkierzowy dwór wzniesiony został w poł. XVIII w. a przebudowany w 1 poł. XIX w. przez Kazimierz Zaklikę. Zachował się fragmentarycznie, w postaci, która nie nasuwa nawet skojarzeń z budynkiem dworu. Także park krajobrazowy założony w 1 poł. XIX w. zachował się w szczątkowej postaci.

Opis

Zespół składający się z murowanego dworu oraz pozostałości parku znajduje się w północnej części rozlokowanej południkowo miejscowości, po północnej stronie lokalnej drogi, na wierzchowinie wzniesienia, u podnóża którego, po jego północnej stronie widać system stawów sąsiedniego założenia dworskiego. Od południa i wschodu ograniczony jest lokalną drogą, od północy potokiem Jodłówka, od zachodu zabudową i masywem zieleni zespołu dworskiego w sąsiednich Hawłowicach Dolnych.

Dawny dwór ulokowany jest w południowej części założenia, przy jego zachodniej granicy, na brzegu skarpy. Po przekształceniach nie posiada wyraźnych cech stylowych.

Zachowana forma pierwszego dworu ma rzut prostokąta, jest obiektem podpiwniczonym, parterowym, przekrytym dosyć masywnym dachem naczółkowym, wychodzącym znacznie poza obrys budynku, tworzącym ze wszystkich stron podcienia wsparte na drewnianych słupach. Budynek jest murowany z kamienia, z gontowym dachem i deskowanym szczytem. Elewacja frontowa-wschodnia jest jednoosiowa, z wejściem do pomieszczenia parteru, poniżej poziomu gruntu znajduje się niezależne wejście do kondygnacji piwnic. Elewacja południowa jest dwuosiowa z niewielkimi oknami, dwuskrzydłowymi z ośmiopolowym przeszkleniem w skrzydle, okratowanymi. Jednoprzestrzenne, sklepione wnętrze z czterema lunetami, ozdobione jest polichromią.

Pozostałości parku, o nieczytelnym już układzie, zawierają przetrzebiony znacznie starodrzew, w którym dominują lipy, klony i dęby.

Dwór jest własnością prywatną.

Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 06-10-2014 r.