F. Schinkla. Jest to import artystyczny w architekturze Ziemi Kłodzkiej. To także jeden z wcześniejszych w niej i w architekturze śląskiej przykładów wykorzystania opracowanego przez Schinkla wzorcowego projektu kościoła. Kościół w Wójtowicach i jego wystrój oraz wyposażenie mają także wartości artystyczne i dowodzą wysokiego poziomu artystycznego lokalnego środowiska artystycznego.

Historia

Wójtowice wzmiankowane w r. 1319. W latach 1565–1566 wzniesiony tu luterański kościół. Przejęty przez katolików w 1651 r. Obecny zbudowany w latach 1823–1824 z inicjatywy królewskiego leśniczego i wolnego sędziego z Wójtowic Josepha Dintera, Wielce prawdopodobny udział przy projektowaniu kościoła wybitnego architekta, C. F. Schinkla. Cechy jego twórczości widoczne np. w przestrzennym rozwiązaniu korpusu kościoła w Wójtowicach (na bazie projektu wzorcowego), w horyzontalnym układzie bryły, w zastosowaniu spłaszczonych dachów, w przepruciu elewacji bocznych wydłużonymi oknami, w nawiązaniu do włoskiej architektury sakralnej, gotyckiej i wczesnorenesansowej i do typu kościoła bazylikowego. Kompozycja całego frontu wójtowickiego kościoła z wieżą bliska ujęciu fasady projektowanego przez C. F. Schinkla kościoła ewangelickiego, obecnie katolickiego, pw. Trójcy Św. w Toruniu (1820–1824). Inne rozwiązania, jak formy górnej kondygnacji wieży kościoła w Wójtowicach czy uskokowe obramienia rzadziej już stosowane przez C. F. Schinkla. Zupełnie mu natomiast obca po ok. 1810 r. artykulacja elewacji lizenami i gzymsami. Te rozwiązania wprowadzone zapewne przez lokalnego inspektora budowlanego, współautora projektu(?). Budowa kościoła w stylu arkadowym, z elementami lokalnej tradycji, prowadzona przez budowniczego Rollego z Bożkowa. W latach ok. 1880–1900 dobudowana kruchta zach. Nie wykluczone też, że wówczas zmieniony wygląd filarów i balustrad empor i chóru muzycznego, uzupełnionych neobarokową tablaturą i marmoryzacją. Polichromia wnętrza kościoła odnawiana i zapewne też przemalowana po 1908 r. przez malarza Wilhelma von Wörndle z Kłodzka (⃰1863-†1927). Utrzymana w stylu neoklasycyzmu z elementami neobaroku. Złożona z motywów architektonicznych (ze światłocieniem), firmamentów z gwiazdami, dekoracyjnych bordiur o różnych wzorach (na stropach), polichromii o wzorach dywanowych i z plafonów z przedstawieniami figuralnymi.

Opis

Kościół orientowany, murowany z kamienia i cegły, tynkowany. Prezbiterium o wysokości i szerokości nawy głównej kościoła. Otwarte ku korpusowi nawowemu podzielonemu na trzy pseudonawy filarami chóru muzycznego i empor. Od wsch. dobudowana do prezbiterium zakrystia. Przed fasadą kruchta. Bryła kościoła horyzontalna, ze spłaszczonymi dachami i z niewysoką wieżą wbudowaną w korpus, nakrytą ostrosłupowym hełmem. Front kościoła trójdzielny, z wyższą częścią centralną, lekko zryzalitowaną, ożywioną rozetą w uskokowym obramieniu, zwieńczoną trójkątnym szczytem. W bocznych partiach fasady zwieńczonych półszczytami ślepe portale w kamiennych, uskokowych obramieniach. Fasada dzielona pilastrami z trzonami licowanymi kamiennymi boniami. Zwieńczona odcinkami gzymsu. Na osi fasady górna część czworobocznej wieży z półkoliście zamkniętymi blendami i oknami izby dzwonowej. Elewacje korpusu nawowego i prezbiterium dzielone lizenami wprowadzonymi w gzyms koronujący. W elewacjach prezbiterium rozety, w ścianach bocznych naw wydłużone okna o łuku półkolistym. Otwory w uskokowych obramieniach. Prezbiterium i zakrystia zwieńczone trójkątnymi szczytami. Nad prezbiterium i pseudonawami drewniane stropy z sufitami. Wnętrze kościoła ozdobione architektoniczno-dekoracyjną polichromią. Ponadto na stropie prezbiterium plafon z wyobrażeniem Trójcy Świętej, a na stropie nawy plafon z przedstawieniem spotkania Zmartwychwstałego Chrystusa z Marią Magdaleną. Konstrukcja chóru muzycznego i empor oparta na czworobocznych, marmoryzowanych filarach. Marmoryzowana także balustrada chóru i empor, ozdobiona medalionami z wizerunkami świętych. Wyposażenie kościoła z lat 1832–ok. 1845 wykonane zasadniczo w stylu neoklasycyzmu z elementami późnego baroku i rokoka. Złożone z: ołtarza głównego (stolarz Petrik z Gorzanowa, malarz Zeh z Długopola Górnego, 1832), z dwóch ołtarzy bocznych Św. Józefa i Matki Bożej (stolarz Reinelt ze Spalonej, 1844, 1845) i ławek (2 ćw. XIX w.). Ambona przeniesiona z kościoła w Gorzanowie (późny barok, rokoko, 4 ćw. XVIII w.). Prospekt organowy późnobarokowy (2 ćw. XIX w.).

Zabytek dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Opr. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 11-01-2016 r.