Historia obiektu

Rokszyce to miejscowość o bogatej tradycji osadniczej. W źródłach pisanych występuje od XIV w.  Na zachód od zespołu dworsko- parkowego zachowały się pozostałości dworu obronnego, datowanego na XVI w. Wieś stanowiła własność szlachecką. Należała kolejno do rodzin: Liszowiczów, Warszyckich, Pobóg Rokszyckich, Budziszewskich, Gogolewskich. Ostatni prywatni właściciele, Netzelowie, przebywali w Rokszycach aż do zakończenia II wojny światowej.  

Dwór stanowił centralny element zespołu folwarcznego, o którym pierwsze wzmianki pochodzą już z XVI w.

Ciekawe informacje o rokszyckim dworze zawarte zostały w opisie dóbr powstałym w 1848 r.

Była to wówczas budowla drewniano- murowana, otynkowana, kryta gontem. Mieściła 9 izb oraz 2 sienie. Jej stan oceniano na dobry, obiekt był świeżo wyremontowany. Określano go jako „stary dwór”, można zatem przypuszczać, że powstał przynajmniej kilkadziesiąt lat wcześniej, być może jeszcze w XVIII w. Znajdował się zapewne na południowy wschód od obecnej siedziby, zrealizowany został na rzucie odwróconej litery L.

W r, 1898 ówczesny właściciel, Romuald Gogolewski, sprzedał majątek Teofilowi Netzelowi  i Stanisławowi Kamińskiemu.    

W skład dóbr wchodziły wówczas Rokszyce oraz Wola Rokszycka. Netzel stał się właścicielem ¾ obszaru.

W 1907 r. Teofil przekazał majątek synowi, Maksymilianowi.   

W dostępnych źródłach podaje się, iż obecnie istniejący dwór i powstał na przełomie XIX/XX w. a jego fundatorem był Teofil. Jednak data budowy nie jest jednoznacznie ustalona i w literaturze podaje się przełom XIX i XX w.

Aktywność, jaką nowy dziedzic przejawiał w zarządzaniu majątkiem w kwestiach gospodarczych, mogła również dotyczyć utworzenia nowoczesnej części rezydencjonalnej.

Dwór został umiejscowiony w północno-wschodniej części ówczesnego wielkiego ogrodu owocowego.

Z trzech stron okalał go sad, od wschodu stworzono park.

Netzelowie gospodarowali w Rokszycach do zakończenia II wojny światowej. Po jej zakończeniu przejętą przez Skarb Państwa posiadłość rozparcelowano.

We funkcjonowała początkowo szkoła rolnicza. W późniejszym okresie stał się własnością Centrali Mięsnej, a następnie Przedsiębiorstwa Obrotu Zwierzętami Hodowlanymi. Obecnie stanowi własność prywatną.

Opis obiektu

Usytuowanie zabytku

Założenie dworskie usytuowane jest w północnej części wsi. Dwór otacza park oraz teren pofolwarczny.

Styl/cechy stylowe, informacja o proweniencji artystycznej

Nieznany jest projekt budynku oraz jego autor. Jest to obiekt eklektyczny z wyraźnym nawiązaniem do stylu szwajcarskiego, tzw. architektury uzdrowiskowej.

Plan i bryła (wraz z określeniem typu: bazylika, hala, itd.), z określeniem funkcji i nazw/wezwań części składowych obiektu np. kaplic

Dwór zrealizowany został na planie zbliżonym do lustrzanego odbicia litery L. Posiada piwnice oraz wysokie poddasze, jest parterowy. Składa się z trzech połączonych brył z dostawionymi werandami.  Każda partia posiada osobny dach dwuspadowy, zaś czworoboczna wieża dach czterospadowy.

Materiał, techniki budowlane, konstrukcja

Obiekt wzniesiono z cegły, został otynkowany. Okładzina z cegły akcentuje narożniki oraz kształt otworów okiennych i drzwiowych. Przylegają do niego trzy drewniane werandy na podmurówkach Drewniana więźba dachowa zachowała się tylko w części, podobnie jak pokrycie dachowe wykonane z papy. W kilku pomieszczeniach (elewacja ogrodowa- zachodnia) więźba i pokrycie nie istnieją.

Opis elewacji

Rolę fasady pełni elewacja wschodnia. Jest ona trójczłonowa. Boki flankują dwa ryzality. Część centralna zwieńczona została wieżą, poprzedza ją drewniana, przeszklona weranda. Podobnie rozwiązano elewację zachodnią, ogrodową, w której werandę umieszczono w partii południowej. Fragment południowy i częściowo centralny są pozbawione dachu. Elewacja południowa jest sześcioosiowa. Osie wytyczają otwory okienne, zwieńczone łukiem odcinkowym ( taki kształt zastosowano we wszystkich elewacjach). W drugiej od wschodu osi znajduje się wejście do budynku, umieszczone w przeszklonej werandzie. Elewacja północna posiada dwie osie, które tworzą otwory okienne.

Opis wnętrz

Wnętrza posiadają układ trzytraktowy. Centralną część zajmuje hall, z którego prowadzą wejścia do pomieszczeń mieszkalnych, obecnie w znacznym stopniu zdewastowanych.

Na poddaszu znajdowało się pięć pomieszczeń, obecnie dostęp na nie jest niemożliwy ze względu na zniszczone schody oraz zarwane podłogi.

Zachowała się w większości stolarka drzwiowa z elementami snycerki i okienna. W sieni znajduje się malowana olejno lamperia z mazerunkiem.

Obiekt jest w złym stanie, wymaga kompleksowego remontu.

Dostępność obiektu dla zwiedzających. Dwór stanowi własność prywatną, zwiedzanie możliwe po uzgodnieniu z właścicielem.

Autor noty: Anna Michalska OT NID w Łodzi, 10-08-2023