Historia obiektu

Murowany parterowy dwór został wzniesiony po 1836 r. w miejscu starszej siedziby mieszkalnej przez Antoniego Jaruntowskiego h. Prus III. W 1844 r. jego córka Marcelina po poślubieniu Zenona Słoneckiego wniosła mu w posagu dobra jabłonkowskie. W latach 90. XIX w. właścicielką zespołu dworskiego w Jabłonce była Anna Słonecka, a w pocz. XX stulecia przeszedł on drogą koligacji rodzinnych na własność Władysława Kraińskiego h. Jelita, który zmarł w 1926 r. Przed 1914 r. Władysław Kraiński przeprowadził gruntowną modernizację budynku dworu, dodając od frontu okazały portyk, w który wkomponowano balkon. W ramach tej przebudowy zmieniono również czterospadowy dach na mansardowy, urządzając na poddaszu kilka niewielkich pokoi gościnnych. Podczas pierwszej wojny światowej większość wyposażenia dworu została zrabowana bądź zniszczona. Ostatnim właścicielem majątku ziemskiego w Jabłonce był Antoni Maurycy Kraiński (1883-1975), syn Władysława Kraińskiego i Marii Trzecieskiej. W 1944 r. po zakończeniu okupacji niemieckiej majątek ziemski w Jabłonce uległ nacjonalizacji na mocy ustawy o reformie rolnej. Od 1945 r. zespół dworski stanowił własność gromadzką, będąc wykorzystywany do celów mieszkalnych i jako świetlica w części parterowej. W tym czasie w związku ze zmianą funkcji dworu układ jego wnętrz utracił swój pierwotny charakter. W 1. poł. lat 60. XX w. budynek dworu przeszedł gruntowny remont, co było związane z jego adaptacją na cele placówki szkolnej uruchomionej w 1966 r. W latach 1966-2001 w budynku funkcjonowała szkoła podstawowa. Po przeniesieniu szkoły do nowego obiektu, budynek dworu w okresie 2001-2003 był nieużytkowany. W 2003 r. zespół dworski został zakupiony przez inwestora prywatnego. Prowadzony od 2003 r. remont generalny budynku dworu objął m.in. odwodnienie i osuszenie piwnic i pomieszczeń parteru, gruntowną renowację wszystkich pomieszczeń, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, pokrycia dachu (blacha zamiast dachówki), tynków, podłóg i posadzek. Od zakończenia prac remontowych w budynku dworu funkcjonuje centrum hotelowo-konferencyjne „Dwór Jabłonka”.

Opis obiektu

Budynek dworu położony jest w pd. części wsi na stoku wzgórza, które opada łagodnie w kierunku pn. Parterowy z użytkowym poddaszem, podpiwniczony budynek dworu wzniesiony na rzucie prostokąta, nakryty dachem łamanym krytym blachą ocynkowaną. Ściany piwnic i przyziemia z kamienia łamanego na zaprawie wapiennej. Wyższe partie murów wykonane z cegły z tynkami wapiennymi. Budynek frontem zwrócony w kierunku pd. Przed elewacją frontową usytuowany jest ozdobny kolisty gazon. Bryła budynku zwarta z reprezentacyjnym portykiem od strony pd. i portykiem z tarasem od strony północy. W piwnicach sklepienia kolebkowe i krzyżowe wsparte na belkach stalowych. Budynek o dwóch traktach z otwartym tarasem od zach. i werandą od wsch. Elewacja frontowa (pd.) 7-osiowa z wysokim, dwukondygnacyjnym portykiem wspartym na 4 kolumnach. Portyk zamknięty jest trójkątnym szczytem i nakryty jest dachem dwuspadowym. Elewacja wsch. dwuosiowa na wysokiej kamiennej podmurówce, nad którą wzniesiona jest przeszklona weranda. Elewacja zach. o dwóch osiach z półkolistym tarasem. Elewacja tylna (pn.) o siedmiu osiach z balkonem wspartym na czterech niskich kamiennych kolumnach.

Dostępność obiektu. Zabytek dostępny z zewnątrz.

Autor noty: Oprac. dr Andrzej Gliwa, OT NID w Rzeszowie, 24.10.2023 r.