zbór ewangelicki, ob. kościół rzymskokatolicki pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa - Zabytek.pl
zbór ewangelicki, ob. kościół rzymskokatolicki pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
Adres
Jelenia Góra, Cieplicka 221
Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. Jelenia Góra, gm. Jelenia Góra
Wyróżnia go dobra klasa artystyczna i bogate wyposażenie – jednorodne pomimo różnego czasu realizacji poszczególnych jego elementów, od połowy XVIII do 1 ćw. XIX w. W sąsiedztwie znajduje się zabytkowy budynek plebanii (dawniej pastorówki) oraz cmentarz.
Historia
Kościół zbudowany w latach 1744-1745 według projektu miejscowego mistrza murarskiego Georga Porrmanna (lub Perrmanna) przy udziale cieśli Gottfrieda Matterna z Zachełmia. Sklepienie zrealizowane zostało w 1777 r., a empory znacznie później – w 1817 r. W 1796 r. do świątyni dostawiono zakrystię. W 1807 r. w sygnaturce na kalenicy dachu umieszczono zegar. Zdobiące nawę kryształowe żyrandole powstały w 1816 r. w hucie w Szklarskiej Porębie. Upamiętniały pokój po zwycięstwie nad Napoleonem. Obiekt był remontowany w latach 1961-1965, 1992 r. oraz współcześnie. W 1972 r. dobudowano do niego kotłownię i budynek katechetyczny.
Opis
Świątynia usytuowana w środkowej części wsi, po zachodniej stronie głównej drogi osiedla i u jej zbiegu z drogą do Piechowic. Jest to kościół typu salowego, utrzymany w stylu klasycyzującego baroku. Jego kubiczny korpus oparty został na planie prostokąta, na dłuższej osi którego dostawiono od północnego wschodu znacznie węższe, krótkie, zamknięte prosto prezbiterium. Kościół wymurowany został z kamienia i cegły i osadzony na niskim, granitowym cokole. Oba tworzące jego bryłę elementy zwieńczone zostały dachem łamanym (niższym w przypadku prezbiterium), pierwotnie krytym gontem i łupkiem, obecnie zaś blachą. Na kalenicy dachu korpusu nawowego znalazła się wieloboczna sygnaturka drewnianej konstrukcji z latarnią, obita blachą i nakryta skromnym blaszanym hełmem. Pięcio- i siedmioosiowe elewacje otynkowano w schemacie ramowym z lizenami rozdzielającymi osie okienne i szerokim, pustym fryzem pod wydatnym okapem dachu. Okna rozmieszczono w dwóch rzędach, rozdzielonych kształtowanymi w tynku plakietami. Zamknięte półkoliście otwory okienne rzędu górnego oprawiono w opaski z kluczem. Prostokątne okna rzędu dolnego osadzono w uszakowych opaskach; podobnie potraktowane zostały otwory wejściowe, których pierwotna liczba wynosiła 7. Zlokalizowany od południowego zachodu portal wejścia głównego, jak i portale umieszczone w środkowych osiach elewacji bocznych wyróżniono ponadto zdwojonym kluczem.
Nawa kościoła przykryta została drewnianą pseudokolebką zdobioną malowidłami, prezbiterium – stropem kasetonowym. Obiegające nawę dwukondygnacyjne empory wsparto na drewnianych kolumnach. Na przedpiersiach empor umieszczono obrazy przedstawiające sceny staro- i nowotestamentowe. Na wyposażeniu kościoła znalazły się ponadto ołtarz główny oraz bębnowa ambona z figurami trzech cnót, wsparta na postaci Mojżesza. W chórze zachodnim zrealizowano niezwykle dekoracyjny prospekt organowy.
Kościół dostępny z zewnątrz bez ograniczeń, wnętrza jedynie w czasie nabożeństw. Informacja w parafii.
Oprac. Piotr Roczek, OT NID we Wrocławiu, 29.01.2019 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: barokowy
Materiał budowy:
kamienne
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.94273, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.177421