Obiekt o skromnym programie przestrzennym i późnobarokowym wyposażeniu stanowi ważny element w zabudowie miasteczka oraz element jego średniowiecznych fortyfikacji.

Historia obiektu

Kościół został wzniesiony został ok. 1530 r., zapewne przez śląski warsztat budowlany, z fundacji rodziny Kmitów, właścicieli miasta Leska. W 1550 r. rozpoczęto budowę muru otaczającego cmentarz przykościelny. W 1594 r. kościół zamieniono na krótko na zbór luterański. Początkowo nosił wezwanie św. Mikołaja, od XVII w. pod wezwaniem Nawiedzenia NMP. W 1704 r. budynek strawiony przez pożar stracił dach i część wyposażenia, ok. poł. XVIII w. został odbudowany i przebudowany staraniem prepozyta leskiego Jakuba Jaworskiego pod kierunkiem architekta Gotfryda Hoffmana. Założono wtedy nowe sklepienia i wyposażono kościół. Świątynia była remontowana w 1889 r., nadbudowano wtedy wieżę nadając jej cechy neoromańskie. Kolejne remonty przeprowadzono w 1928 r. W l. 1937-38 znany artysta lwowski prof. Jan Henryk Rosen ozdobił wnętrze polichromią. W czasie 2. wojny światowej kościół i dzwonnica zostały uszkodzone, po zakończeniu działań wojennych naprawiono uszkodzenia. Prace remontowe przeprowadzano także w l. 80. XX w., w 2000 r. wymieniono posadzkę we wnętrzu kościoła. W 2009 r. wyremontowano dach, w 2010 r. wieżę kościelną, w 2011 r.  rozpoczęto prace przy elewacjach.

Opis obiektu

Zespół kościelny w Lesku położony jest na wzniesieniu stromo opadającym na pn.-wsch., w obrębie miasta lokacyjnego.

Kościół późnogotycki wybudowany został jako orientowany, jednonawowy, czteroprzęsłowy, z dwoma kaplicami tworzącymi ramiona krzyża, kwadratową wieżą z kruchtą w przyziemiu oraz prostokątną zakrystią ze skarbcem od pn. Dominantę bryły  stanowi trzykondygnacyjna wieża nakryta dachem namiotowym, górująca nad przekrytą dachem dwuspadowym nawą. Akcentem bryły jest wieżyczka na sygnaturkę z baniastym hełmem i latarnią. Kaplice wysokości równej korpusowi przekryte są nieco niższymi, trzyspadowymi zadaszeniami a całość opięta na zewnątrz w narożnikach skośnymi przyporami. Świątynię wymurowano z kamienia i cegły, dach pokryto blachą miedzianą. Gładko tynkowane elewacje przecięte są w połowie wysokości gzymsem kapnikowym, pod okapem zakończone gzymsem wieńczącym. Prostokątne okna, nieliczne, rozmieszczone pojedynczo, zamknięte są od góry półkolem i łukiem odcinkowym. Wnętrze podzielono zdwojonymi pilastrami dźwigającymi belkowanie i sklepienie kolebkowe z lunetami. W kaplicach założono sklepienia późnogotyckie, krzyżowo-żebrowe i sieciowe. We wnętrzu uwagę zwracają renesansowe, ornamentalne malowidła ścienne, renesansowy, kamienny portal drzwi do zakrystii, polichromia autorstwa Jana Henryka Rosena oraz późnobarokowe wyposażenie: ambona, chrzcielnica, ołtarze i epitafia.

Dostępność dla zwiedzających: Obiekt dostępny.

Autor noty: Barbara Potera, OT NID Rzeszów, 19-01-2024 r.