Zachowany w formie ukształtowanej w XIX w. i na pocz. XX w., ze znacznym udziałem elementu wodnego na granicy ogrodu komponowanego i naturalnego krajobrazu.

Historia

Wieś po raz pierwszy wzmiankowana w 1351 r. jako własność jednego z przedstawicieli rodu Pszonków. W XVI - XVII w. działało tu nieformalne stowarzyszenie szlacheckie pod nazwą „Rzeczpospolita Babińska” mające swoją siedzibę w rezydencji Pszonków, obecnie nieistniejącej, położonej w centrum wsi. Od kon. XVIII w. na terenie wsi zaczęły funkcjonować trzy niezależne ośrodki dworskie, w tym zachowany do naszych czasów zespół rezydencjonalny, usytuowany w odległości ok. 1 km na zach. od dawnej rezydencji Pszonków. Na przełomie XVIII i XIX w. należał on do Mizgierów i Kordzikowskich. Zapewne na pocz. XVIII w. został tu wzniesiony drewniany dwór, będący siedzibą rządcy, wokół którego założono niewielki park. Od 1839 r. właścicielami Babina byli dziedzice pobliskiego Matczyna – Zarańscy. W 1892 r. majątek odziedziczyła Zofia z Zarańskich Bielińska i wkrótce część odsprzedała Klemensowi Osieckiemu, który ok. 1907 r. wzniósł tu nowy murowany dwór, usytuowany w pobliżu dawnego drewnianego.

Nowy dwór założony ma planie litery „L” elewacją frontową zwrócony był na zach., w kierunku podwórza folwarcznego. W 1912 dobra kupił Henryk Nowakowski, rozbudował on znacznie część folwarczną i dokonał szeregu nowych nasadzeń na terenie parku - głównie świerków i modrzewi. Od 1923 r. właścicielem majątku był jego syn Jan Nowakowski. W tym czasie rozpoczęto przekształcanie dworu i parku mające na celu utworzenia reprezentacyjnego podjazdu od strony pn. Przekomponowanie parku nastąpiło w oparciu o projekt (z pewnymi zmianami) Mieczysława Dąbrowskiego z 1929 r. Projekt przewidywał umieszczenie głównego wjazdu do parku w pn.-zach. narożu i głównych salonów ogrodowych w kształcie podkowy przed elewacją frontową (pn.) i tylną oraz zakomponowanie całego układu w oparciu o sieć swobodnie wijących się alejek, ze stawami od pd. Przekomponowanie ogrodu wiązało się z planowaną przebudową dworu, która ostatecznie została sfinalizowana w przededniu wybuchu II wojny światowej.

W tym czasie do parku wprowadzone zostały mniej znane gatunki drzew i krzewów (m.in. jodła jednobarwna, balsamiczna, sosna wejmutka, świerk biały, kłujący i srebrny, żywotniki) sprowadzane ze szkółek nałęczowskich. Prace ogrodnicze i sadownicze w Babinie nadzorował ogrodnik Tadeusz Trautmann z Lublina. Po parcelacji majątku w 1944 r. w dworze umieszczono szkołę i pocztę, następnie wieloletnim użytkownikiem było państwowe przedsiębiorstwo rolne. Na terenie parku dokonano wielu nowych nasadzeń drzew i krzewów W kon. l. 90. XX w. cały dawny zespół dworsko-folwarczny nabył prywatny właściciel, który przeprowadził kompleksową rewitalizację założenia, w tym parku wraz z systemem wodnym.

Opis 

Zespół dworsko-folwarczny usytuowany jest w zach. części wsi, na lewym brzegu rzeczki Krężniczanki, przy skrzyżowaniu dróg prowadzących do Bełżyc, Matczyna i Lublina. Rozległy, płaski obszar założenia opada lekko ku południowi, w kierunku rzeki. Część wsch. założenia ma charakter reprezentacyjny. Od strony pn. ogranicza ją szpaler lip izolujący teren rezydencji od drogi, od wsch. zamyka aleja grabowa, po stronie zach. znajduje się podwórze folwarczne, a od pd. system stawów. Centralne miejsce zajmuje dwór otoczony parkiem spacerowym o pow. ok. 2 ha, na teren którego prowadzi aleja dojazdowa od strony pn.

Przed elewacją frontową (pn.) dworu znajduje się duży, owalny gazon z okazami starodrzewu i rabatami kwiatowymi. Od gazonu odchodzą, prowadzone swobodnie alejki, łączące centralną część parku z aleją grabową na granicy wsch. oraz częścią gospodarczą i dawnym sadem po stronie zach. Wzdłuż zach. elewacji dworu prowadzi alejka łącząca część frontową parku z częścią tylną. Przy alejkach oraz na trawnikach znajdują się skupiska drzew lub pojedyncze okazy starodrzewu. Część tylna parku zamknięta jest od pd. systemem sadzawek i stawów, ciągnących się na zach. - w kierunku części folwarcznej. Komponowany ogród dworski łączy się tu z naturalnym krajobrazem nadrzecznym.

Na terenie parku znajduje się ponad 1000 drzew, wśród których dominują: olsza czarna, grab pospolity, lipa drobnolistna, jesion wyniosły, kasztanowiec biały, brzoza brodawkowata, świerk pospolity; do najgrubszych i rzadszych należą: sosna wejmutka, lipa drobnolistna, modrzew europejski.

Zabytek niedostępny - własność prywatna.

Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, PT NID w Lublinie, 04-01-2021 r.