Historia obiektu

Zespół dworski funkcjonował w epoce wczesnej nowożytności w zach. części wsi w dolinie rzeki Stobnicy na prawym jej brzegu. Pierwotnie parterowy budynek dworu został wzniesiony w miejscu starszej siedziby mieszkalnej w ostatniej ćw. XVIII w. przez Piotra Starzeńskiego h. Lis (1722-1797) na prawym brzegu rzeki Stobnicy. Obok wspomnianego dworu funkcjonował w ostatniej ćw. XVIII stulecia niewielki ogród o charakterze użytkowym na terenie którego znajdował się warzywnik i niewielki sad. Po śmierci Piotra Starzeńskiego w 1797 r. należące do niego dobra ziemskie dziedziczyli kolejno syn Aleksander Starzeński, a po nim Wojciech Kajetan Starzeński. W 1. poł. XIX w. ogród użytkowy został przekształcony w rozległy park krajobrazowy. W 1845 r. Wojciech Kajetan Starzeński sprzedał majątek dworski Teofilowi Wojciechowi Ostaszewskiemu (1807-1889). W poł. XIX w. na wsch. od dworu znajdowały się trzy murowane domy mieszkalne (oficyny) i jeden drewniany. Nieco dalej w kierunku wsch.  położone były zabudowania folwarczne w postaci dwóch murowanych budynków gospodarczych. W 1893 r. syn Teofila Wojciecha Ostaszewskiego Kazimierz Ostaszewski odsprzedał kompleks dworski w Grabownicy Bolesławowi Darowskiemu. Po kilku latach, tj. w 1889 r. miejscowy majątek ziemski stał się własnością Pawła Tyszkowskiego, który w 1912 r.  zapisał go na rzecz Akademii Umiejętności w Krakowie. W okresie międzywojennym majątek ziemski w Grabownicy Starzeńskiej obejmował powierzchnię 600 ha. W 1944 r. zespół dworsko-parkowy w Grabownicy Starzeńskiej został przejęty na własność Skarbu Państwa. W okresie PRL były kompleks dworski był początkowo użytkowany przez miejscowy PGR, a od lat 70. XX w. przez Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej w Brzozowie. Od 1992 r. dawny budynek dworu i otaczający go park znajdowały się przejściowo w zarządzie Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Później budynek dworu przeszedł na własność prywatną i zaczął być wykorzystywany jako lokal gastronomiczno-usługowy.

Opis obiektu

Zespół dworski usytuowany jest w zach. części wsi w dolinie rzeki Stobnicy, przylegając od strony pn. do drogi wojewódzkiej nr 886. Zespół dworski położony jest na terenie lekko opadającym w kierunku pn.-zach. i jest otoczony jest metalowym ogrodzeniem rozciągniętym na niewysokich ceglanych słupkach. W skład zespołu dworskiego wchodzą murowany budynek dworu wzniesiony na rzucie prostokąta oraz znajdujący się w jego otoczeniu park. Na terenie parku mimo dokonanych w okresie PRL dewastacji i zatarcia dawnej sieci ścieżek spacerowych, przetrwały pomnikowe okazy lip drobnolistnych i szerokolistnych.  

Dostępność obiektu. Zabytek dostępny z zewnątrz.

Autor noty: Oprac. dr Andrzej Gliwa, OT NID w Rzeszowie, 30.11.2022 r.