Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

park - Zabytek.pl

Adres
Żagań

Lokalizacja
woj. lubuskie, pow. żagański, gm. Żagań (gm. miejska)

Rozległa kompozycja krajobrazowa obejmująca teren po obu stronach rzeki wraz z rezydencją książęcą, zespołem szpitalnym i kościołem pw.

Św. Krzyża, powiązana widokowo z architekturą miasta, uznawana w XIX w. za jeden z najpiękniejszych parków na terenie Niemiec, słynąca z bogatego wystroju kwiatowego.

Historia

W 1628 r. na reliktach zamku piastowskiego z kon. XIII w. Albrecht von Wallenstein rozpoczął budowę rezydencji. W tym samym okresie po pd. stronie założono zwierzyniec. Budowę pałacu kontynuował od 1674 r. książę Veceslaus von Lobkovic i jego syn Ferdinand August, którzy wznieśli trójskrzydłową rezydencję i założyli ogród w stylu francuskim. Za czasów księcia kurlandzkiego Petera von Biron (1786-1800) powiększono ogród pałacowy w kierunku zach., założono bażanciarnię, utworzono reprezentacyjny plac przy wjeździe głównym, częściowo zlikwidowano umocnienia ziemne i wybudowano dom ogrodnika, późn. dom kawalerski. W latach 90. XVIII w. wzniesiono oranżerię, a po śmierci Birona w latach 1800-1804 nad odnogą Bobru, na terenie późn. parku górnego wybudowano mauzoleum księcia oraz domek dozorcy (po 1801 r.) - wszystkie obiekty wg proj. Ch. V. Schultze. W czasach księżnej Dorotheé Talleyrand, w latach 1844-1862, powiększono ogród o tereny na wsch. od pałcu oraz obszar wzdłuż odnogi Bobru i zakupiono przylegający od pd. teren dawnego szpitala i kościół pw. Św. Krzyża. Pod kier. nadwornego ogrodnika F. Teicherta powstało rozległe założenie krajobrazowe przecięte Bobrem i jego odnogą, składające się z ogrodu pałacowego (kwiatowego), parku środkowego (Bażanciarni) i parku górnego (Kammerau). W 1847 r. wybudowano rampę z oranżerią, w 1848 r. - nową szklarnię, późn. zw. Palmiarnią, w 1852 r. przy stawie karpiowym utworzono tzw. Wyspę Marii, w 1853 r. założono Ogród Holenderski z roślinami cebulowymi, w 1850 r. między parkiem środkowym a górnym wybudowano Most Doroty, późn. Królewski, przy nim w 1853 r. postawiono Krzyż Wotywny. W latach 1862-1898, za panowania Napoleona Ludwika Talleyrand założono instalację wodociągową, park wyposażono w fontanny i rzeźby. W miejscu Ogrodu Holenderskiego urządzono ogród tarasowy zw. Ogrodem Ludwika , a w fosie alpinarium. W 1864 r. udostępniono do zwiedzania najpierw ogród pałacowy a później resztę parku. Po 1945 r. pałac i park zostały zdewastowane, rozebrano oranżerię i szklarnię, zniszczono większość rzeźb. W latach 1965-1983 przeprowadzono remont pałacu.

Opis

Park położony jest w południowo-wschodniej części Żagania, po południowej stronie pałacu usytuowanego frontem do ul. Szprotawskiej. Rozległe założenie krajobrazowe obejmuje obszar o pow. 97,5 ha podzielony rzeką Bóbr i jej odnogą na trzy części: Park Pałacowy, położoną na wyspie Bażanciarnię i ciągnący się za rzeką Park Górny. Park pałacowy wyróżniał się bogatym programem architektonicznym, udziałem urządzeń wodnych i dekoracji architektoniczno-rzeźbiarskich oraz kompozycją roślinną opartą przede wszystkim na kwiatach sezonowych i roślinach szklarniowych. Obecnie brak dekoracji kwiatowych. Główna droga dojazdowa do pałacu prowadzi od północy, przy niej znajduje się domek portiera (1845 r.) ob. kawiarnia. Po południowej stronie rezydencji oranżeria z rampami (1847 r.), przy stawie eklektyczny Domek Wędkarski (1857 r., przeb. 18880 r.) i spichlerz (1855 r.) ob. Pensjonat „Młynówka”, przy Moście Ludwika modernistyczna elektrownia wodna (1924 r.), za ul. Żelazną neogotycki zespół szpitalny składający się ze Szpitala Doroty (l. 1851-1859), Domu Wikarego (1851 r.), budynku sióstr zakonnych tzw. Domu Marii (1906 r.), kaplicy loretańskiej (pocz. XX w.), budynku gospodarczego (pocz. XX w.) i portierni ( 1 ćw. XX w.) oraz kościół pw. św. Krzyża (regotycyzowany w 1849 r.) - miejsce pochówku przedstawicieli rodziny książęcej. Przed wejściem na teren szpitala domek portiera w stylu szwajcarskim (1848 r.), ob. Siedziba Stowarzyszenia Turystycznego „Piechur”. Zachowane fontanny z 2 poł. XIX w. oraz dwa posągi Nike przed fasadą pałacu. W Parku Pałacowym i Bażanciarni polany (m.in. Błonie Doroty, Łąka Wilhelminy) urozmaicone soliterami i grupami drzew, Park Górny zachował charakter zwartego kompleksu leśnego. W punktach widokowych i w miejscach wypoczynku głazy narzutowe z inskrypcjami. Czytelna pozostała główna oś widokowa prowadząca od pałacu w kierunku południowo-zachodnim, przez przesiekę w Bażanciarni do punktu widokowego na d. Wzgórzu Piotra. Przetrwały pomnikowe okazy platanów klonolistnych, dębów szypułkowych, buków zwyczajnych, cisów pospolitych, żywotników zachodnich oraz sosny czarnej i buka zwyczajnego odm. purpurowej.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Anna Jackiewicz, OT NID w Zielonej Górze, 18.06.2014 r.

Biliografia

  • Adamek-Pujszo K., Żagań, park pałacowy, [w:] Zabytkowe parki województwa lubuskiego, red. B. Bielinis-Kopeć, Zielona Góra 2013, s. 475-480.
  • Awzan A., Awzan. P., Lukas-Janowska E., Ewidencja parku w Żaganiu, Zielona Góra 1988, m-pis w archiwum WUOZ w Zielonej Górze.

Rodzaj: park

Styl architektoniczny: barokowy

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_08_ZZ.7807, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_08_ZZ.24211