Unikalne formy korpusu i dachu kościoła wyróżniają go na tle innych zabytków budownictwa drewnianego w Polsce.

Historia

Wieś Wyszyna po raz pierwszy została wzmiankowana w 1394 roku. Początkowo wieś wchodziła w skład dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. Parafia została wzmiankowana w 1379 r. w związku z przeprowadzoną przez bpa płockiego Jakuba Dryję Grodzickiego konsekracją pierwszego tutejszego kościoła. Od XVI w. wieś stała się własnością szlachecką, a kościół został zamieniony na zbór protestancki przez ówczesnego właściciela wsi, Jana Grodzickiego, a samą parafię zlikwidowano. Katoliccy mieszkańcy wsi uczęszczali w tym okresie do oddalonego o 11 km Tuliszkowa. W XVII w. akta kościelne opisują świątynię w Wyszynie jako popadającą w ruinę, sprofanowaną, pozostającą w rękach innowierczych i od dawna pozbawioną proboszcza. Akta wizytacyjne z 1766 r. opisują ówczesny kościół jako budynek wzniesiony na planie krzyża, natomiast późniejsze, z 1775, stwierdzają, że był on zrujnowany ze starości. Kościół ten ostatecznie został zniszczony w czasie konfederacji barskiej, przy okazji najazdu wojsk rosyjskich na majątek w Wyszynie i zburzenia przez nie tutejszego zamku. Obecny kościół pw. Narodzenia NMP zbudowany został w 1782 r. z fundacji Rafała Gurowskiego, kasztelana przemęckiego. W końcu XVIII wieku w pobliżu kościoła wzniesiona została murowana dzwonnica. W 1903 odnowiona została zakrystia, w następnym roku - kruchta, natomiast w 1909 r. odbudowano przylegającą do kościoła kaplicę pw. św. Józefa. W czasie II wojny światowej Niemcy zrabowali z kościoła trzy kielichy, monstrancję, puszkę, lichtarze ołtarzowe, ornaty, kapy oraz trzy dzwony. W latach 1956-1957 kościół został odnowiony. W 1981 r. jego ściany zostały oszalowane drewnem modrzewiowym.

Opis

Wieś Wyszyna jest położona w odległości 14 km na pd. wsch. od Turku. Kościół pw. Narodzenia NMP jest świątynią drewnianą, konstrukcji zrębowej, orientowaną, wzniesioną na planie szesnastoboku. Korpus główny nakryty jest oryginalnym dachem w kształcie dzwonu zwieńczonym wieżyczką z latarnią. Do jego ścian przylegają dobudowane sześcioboczne zakrystia, kruchta i kaplica św. Józefa, nakryte własnymi wielobocznymi gontowymi dachami namiotowymi. W wewnętrznych i zewnętrznych narożnikach ścian umiejscowione są lisice, stylizowane na półkolumny z rzeźbionymi głowicami. Rokokowe, jednolite wyposażenie kościoła pochodzi z czasów jego budowy. Jego wnętrze nakryte jest płaskim stropem zdobionym rzeźbionymi przedstawieniami Oka Opatrzności oraz trzech aniołów z symbolami cnót kardynalnych. Półkolisty parapet podwieszonego chóru muzycznego z prospektem organowym jest ozdobiony malowidłem Orła Białego i herbami Wczele (Rafała Gurowskiego) oraz Abdank (jego żony Ludwiki z Tworzyjańskich).

Wejścia do kaplicy św. Józefa i kruchty obramowane są portalami z kartuszami rokokowymi w nadprożach, zwieńczonymi tiarą papieską i mitrą biskupią, nad drzwiami do zakrystii oraz ślepymi drzwiami w ścianie pd. wsch. umiejscowione są rzeźbione wazony, nad którymi unoszą się anioły. W narożnikach ścian umiejscowione są zacheuszki. Dominującym elementem wnętrza jest ołtarz główny z XVIII-wiecznym cudownym obrazem Matki Boskiej Szkaplerznej.

Późnobarokowa, murowana arkadowa dzwonnica o ściętych narożnikach zbudowana została na planie trójkąta. Jej wysoki cokół zdobi kartusz z inskrypcją fundacyjną kościoła oraz herbem fundatorów kościoła. Otoczenie kościoła wytyczone jest przez koliste ogrodzenie.

Kościół dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.

Oprac. Tomasz Łuczak, 16.11.2015 r.