Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cmentarz wojenny z I wojny światowej - Zabytek.pl

cmentarz wojenny z I wojny światowej


cmentarz 1915 r. Wola Cieklińska

Adres
Wola Cieklińska

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. jasielski, gm. Dębowiec

Cmentarz wyróżnia się dużymi walorami kompozycyjnymi, architektonicznymi i krajobrazowymi.

Upamiętnia dramatyczne wydarzenia z okresu I wojny światowej. Jest jednym z najciekawszych cmentarzy wojennych w I okręgu cmentarnym „Żmigród”.

Historia

Cmentarz Wojenny Nr 11 w Woli Cieklińskiej zbudowany został w 1916 r. przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Projektantem cmentarza jest słynny słowacki architekt Dušan Jurkovič. Wzniesiony został w miejscu rosyjskich umocnień polowych zbudowanych w pierwszych miesiącach 1915 r. Była to trzecia, ostatnia linia obronna Rosjan, którą obsadzały m.in. odwody z 3 Korpusu Kaukaskiego. Toczono tu zażarte boje podczas tzw. bitwy cieklińskiej (4-5.05.1915 r.), kiedy oddziały niemieckiego Korpusu gen. Paula von Kneussela w ramach Operacji Gorlickiej przełamały ostatecznie front rosyjski. Są tu pochowani także żołnierze ekshumowani z różnych pól bitewnych, polegli w czasie walk o przełęcze karpackie w zimie 1914/1915 r. oraz w czasie prób kontrofensywy mającej na celu uwolnienie oblężonej przez Rosjan Twierdzy Przemyśl. Na cmentarzu znajdują się groby: 22 żołnierzy austro-węgierskich z 27. pułku piechoty Landwehry z Lubliany i Triestu, 7. pp Landwehry z Pilzna, Beroun i Pisku w Czechach, 77. pp z Przemyśla i 14. batalionu saperów; 48 żołnierzy niemieckich z 46. pruskiego pp z Poznania i Wrześni, 47. pruskiego pp z Poznania i Śremu, 58. pruskiego pp z Głogowa i Wschowy, 79. pruskiego pp z Hildesheim, 97. pruskiego pp z Saarburga, 3. bawarskiego pp z Augsburga, 13. bawarskiego pp z Ingolstadt i Eichstätt, 22. bawarskiego pp z Zweibrücken i Saargmünd, 46. pułku artylerii polowej z Wolffenbüttel i Celle; 44 żołnierzy rosyjskich z nieznanych jednostek. W latach 1991-1995 cmentarz został wyremontowany staraniem Gminy Dębowiec przy udziale środków Niemieckiego Ludowego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi VDK w Kassel. Gmina Dębowiec prowadzi nadal bieżące prace remontowe.

Opis

Cmentarz zlokalizowany jest na niewielkiej wyniosłości, przed zalesionym stokiem górskim, ok. 200 metrów od drogi wojewódzkiej nr 993 z Dukli do Gorlic, ok. 1 km od skrzyżowania z drogą z Folusza do Dębowca. Powierzchnia cmentarza: 0,05 ha.

Cmentarz założony jest na planie dwóch przenikających się okręgów utworzonych przez koliste tarasy otoczone ogrodzeniem z ciosów kamiennych, zakończonym betonowym daszkiem. Wejście na teren cmentarza po czterech kamiennych, wachlarzowo rozmieszczonych stopniach, obramowanych kamiennymi murami, założonymi na łagodnych łukach, koliście zakończonych. Schody prowadzą do monumentalnej bramy w formie obszernego, kamiennego łuku umieszczonego na osi założenia. Przez bramę wchodzi się na teren mniejszego, niżej położonego tarasu. Brama symbolizuje przejście ze świata żyjących do świata zmarłych. Na łuku widnieje inskrypcja o treści: „WIR ZOGEN ZUM STREIT UND WIR FANDEN FRIEDEN”. W tłumaczeniu: „Wyszliśmy na bój, a znaleźliśmy pokój”. Wejście na górny, obszerniejszy taras po trzech stopniach kamiennych. Po obu stronach wejścia wznoszą się dwa wysokie kamienne, okrągłe pylony. Każdy z pylonów zwęża się uskokowo ku górze i zwieńczony jest czterema okrągłymi kolumnami podtrzymującymi wydatny kapitel, zdobiony motywem roślinnym, zwieńczony stylizowanym, ażurowym krzyżem. W centrum górnego tarasu wznosi się kamienne mauzoleum w formie rotundy, zwężającej się uskokowo ku górze, przykrytej betonową płytą. Wewnątrz mauzoleum pochowano dwóch poległych oficerów armii niemieckiej oraz po jednym żołnierzu armii austro-węgierskiej i rosyjskiej. Od frontu umieszczona jest duża, kamienna tablica, zwieńczona tympanonem, bogato zdobionym motywami roślinnymi. Na tablicy znajduje się inskrypcja (w tłumaczeniu): „Oto wspaniały los wojownika: Pozbywając się własnego ja, całkowicie oddając się ogółowi, w śmierci upatrywać najszczytniejszą nagrodę”. W tylnej części mauzoleum umieszczono prostokątne wejście do wnętrza. Na obu tarasach, na odcinkach okręgów rozmieszczone są mogiły obramowane ciosami kamiennymi. Na mogiłach kamienne postumenty z żeliwnymi krzyżami ozdobionymi palmetową dekoracją, wewnątrz której umieszczone są tabliczki memoratywne. Na cmentarzu znajduje się łącznie 56 pojedynczych i 7 zbiorowych grobów, w których pochowano 114 żołnierzy wszystkich walczących ze sobą armii. Na dolnym tarasie rośnie samotna sosna - samosiew.

Obiekt dostępny dla zwiedzających. Cmentarz znajduje się na Szlaku frontu wschodniego I wojny światowej.

Oprac. Adam Sapeta, OT NID w Rzeszowie, 18.08.2014 r.

Rodzaj: cmentarz

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_CM.1615, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_CM.53313