Jest przykładem późnogotyckiej świątyni w typie charakterystycznym dla Mazowsza, odznaczającej się bezwieżową bryłą, przysadzistym korpusem podzielonym wewnątrz na trzy nawy, oszkarpowaniem ścian oraz rozbudowanymi, dekoracyjnymi szczytami.

Historia

Pierwszą świątynią w Wiźnie była kaplica zamkowa istniejąca już w 1300 roku. Parafia w Wiźnie została erygowana w 1390 r., a jej pierwszym administratorem został benedyktyn Placyd z Krakowa. Drugi - zapewne drewniany - kościół pw. św. Marka Ewangelisty wybudowany ok. 1400 r. na podgrodziu został konsekrowany po 1415 roku. Około 1500 r. nowy murowany kościół pw. św. Jana Chrzciciela, postawiony na skarpie nad Narwią, ufundowała Anna, księżna mazowiecka. Budowę, prowadzoną przez plebana wiskiego, a następnie łomżyńskiego Jana Wojsławskiego, zakończono w 1525 roku. Położony na skarpie nad Narwią na wzgórzu zwanym Ogrody, w miejscu wskazanym przez fundatorkę. Zniszczony w czasie potopu szwedzkiego, odnowiony w 1658 roku. Remontowany po pożarach w latach 1705 i 1720, w latach 1881 - 1884 przebudowano sklepienia i powiększono zakrystię. Zburzony przez Niemców w 1944 r., odbudowany w latach 1951 - 1958 według projektu arch. Władysława Paszkowskiego. Jest rekonstrukcją kościoła w pierwotnym, gotyckim kształcie.

Opis

Kościół usytuowany na skarpie ograniczonej ulicami M. Kopernika i Pawła z Wizny w pn.-wsch. części miejscowości, stanowiący dominantę w niskiej zabudowie Wizny. Późnogotycki, odbudowany w XX wieku.

Kościół na planie wydłużonego prostokąta z prostokątnym prezbiterium i zakrystią od pn., orientowany, wejście główne od zach, z ul. Pawła z Wizny. Bryła bezwieżowa, narożniki i elewacje boczne z wydatnymi, trójuskokowymi skarpami. Murowany z czerwonej cegły w układzie słowiańskim (wendyjskim), w części przyziemia wzmocnienie dopasowanymi kamieniami polnymi, wnęki okienne i nisze tynkowane. Więźba drewniana, dach dwuspadowy nad bryłą główną i pulpitowy nad zakrystią, kryty blachodachówką. Szczyt fasady schodkowy, trójosiowy, część środkowa z portalem wejściowym wyższa, z wysokim oknem witrażowym i niszami. Elewacje boczne wieloosiowe, szczyt prezbiterium jednoosiowy, z wysokim oknem i kapliczką. Wnętrze pseudohalowe trzynawowe, czteroprzęsłowe, prezbiterium trzyprzęsłowe zamknięte prostą ścianą z oknem witrażowym, z przylegającą od pn. dwukondygnacyjną zakrystią. Sklepienia gwiaździste i sieciowe na łukach. Ściany wewnętrzne tynkowane z wyjątkiem ścian bocznych z odsłoniętym do wysokości okna wątkiem ceglanym. Zachowały się fragmenty wczesnobarokowego epitafium oraz późnogotycki krucyfiks. Wyposażenie współczesne.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Grażyna Rogala, OT NID w Białymstoku, 10-12-2015 r.