Przechowuje trudno uchwytny, nostalgiczny nastrój zanikającej na naszych oczach tożsamości tradycyjnego, rodzimego krajobrazu kulturowego. Wyposażenie zaskakująco bogate w zestawieniu ze skromnością budowli.

Historia

Wieś Wilków w średniowieczu należała do dóbr tynieckich, jeszcze w XV w. istniał tu tzw. dwór klasztorny. Z XVII w. pochodzą wzmianki archiwalne o kaplicy p.w. św. Otylii, choć nie jest wykluczone, że kaplica dworska, zapewne pod tym wezwaniem, istniała wcześniej; świadczyć o tym może zachowany XVI-wieczny ołtarzyk skrzydłowy z wizerunkiem tej świętej. W XVIII w. majątek wilkowski znajdował się w rękach szlacheckich; po połowie XVIII w. należeć miał do tynieckiego opata-komandatariusza. Od połowy XIX w. należał do rodziny Zubrzyckich. Kaplica prywatna, dziś kościółek pomocniczy podkrakowskiej parafii w Luborzycy. Remont w latach 1977-1980.

Opis

Budowla skromna, o najprostszym programie przestrzenno-funkcjonalnym i tradycyjnym rozwiązaniu konstrukcyjnym. Nie stwarza przesłanek dla pewnego datowania; pozostać trzeba przy ogólnym XVII wieku. Daleko idąca wymiana budulca, jaka miała miejsce w trakcie remontu w latach 1977-1980 (w tym wymiana podwalin, a na koniec założenie obustronnie nowych szalunków ścian), nie daje możliwości przeprowadzenia szczegółowej analizy. Budowla orientowana, salowa, od wschodu zamknięta trójbocznie, z zakrystią przybudowaną od północy. Sfazowany portal do zakrystii o wykroju w ośli grzbiet wykazuje zgoła późnogotyckie reminiscencje, długo żywotne w polskim ciesielstwie. Stosunkowo wysoki dach wsparty na więźbie krokwiowej wieńczy zgrabna wieżyczka na sygnaturkę, sześcioboczna z latarnią. Całość tej skromnej, gontem krytej kaplicy prezentuje się malowniczo, co podkreśla usytuowanie na zadrzewionym pagórku, odciętym skarpą od przebiegającej w sąsiedztwie drogi. Wnętrze kaplicy zaskakuje bogactwem i różnorodnością wyposażenia. Zgromadzono tu elementy wystroju pochodzące z innych kościołów, ludowe obrazy i dewocjonalia. Uwagę zwraca barokowy ołtarzyk z 2 połowy XVII w., ujęty parą kolumienek, o bogatej, złoconej dekoracji snycerskiej o motywach chrząstkowo-małżowinowych. W polu środkowym ołtarza obraz św. Otylii, z niewielką postacią niezidentyfikowanego fundatora - klęczącego duchownego. Jest to część środkowa dawnego tryptyku, stanowiącego pierwotne retabulum ołtarza kaplicy, pochodzące jeszcze z około połowy XVI w. Skrzydła ołtarzyka zachowały się również, przymocowane po bokach korpusu prostej ambony. Na bocznych ścianach apsydialnego zamknięcia zawieszono „deskowe” skrzydła nie zachowanego manierystycznego ołtarza, z postaciami św. Jana Chrzciciela i św. Kolomana - swoiste unikaty, nie mające bliższych analogii ani w Krakowie, ani w okolicy. Snycerskim odpowiednikiem ołtarza jest barokowy chórek muzyczny o wybrzuszonym parapecie z listwowymi płycinami i licznymi elementami snycerki chrząstkowej oraz rzeźbami puttów, rozmieszczonymi wtórnie.

Obiekt dostępny przy okazji nabożeństw (w niedzielę o 10.00, we wtorki o 17.00).

Oprac. Roman Marcinek, OT NID w Krakowie, 20-03-2015 r.