Historia

Wieś ma średniowieczną metrykę; w przeszłości należała do kilku rodów rycerskich. Nigdy nie uzyskała statusu wsi parafialnej, historycznie pozostając w ścisłym związku z parafią w Koniuszy. Ta przynależność w ramach organizacji kościelnej przetrwała do dzisiaj. Kaplica pełniła funkcję kościoła pomocniczego. Obecna wzniesiona została jednak w 1892, chociaż jej powstanie odnoszone jest do czasów dawniejszych. W 1928 wymieniono szalunki zewnętrzne. W 1989 staraniem mieszkańców Wierzbna przeprowadzono remont, w trakcie którego wykonano nowy fundament i odwodnienie zewnętrzne, wykonano ogrodzenie, odmalowano wnętrze, a wejście i okna zabezpieczono kratami. Prace konserwatorskie przy poliptyku św. Barbary, ukończone zostały w 1992.

Opis

Niewielka, drewniana budowla prezentuje niemal pełny program tradycyjnego, zrębowego kościółka wiejskiego, z wyodrębnionym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium, prawie kwadratową nawą i kruchtą od frontu. Wnętrze nakryte jest pozornym sklepieniem o łuku spłaszczonym. Detalu ciesielskiego tu brak, ale w otworze wydzielającym nawę od części kapłańskiej znajduje się belka tęczowa na której umieszczono rzeźby grupy Ukrzyżowania: ludowy krucyfiks i archaizujące w swym charakterze postacie NPMarii i św. Jana Ewangelisty. Na zewnątrz zrąb ścian oszalowany jest deskami przybitymi na styk z listwowaniem. Dachy pokryte są gontem, nad nawą wznosi się niewielka wieżyczka na sygnaturkę. Drzwi wejściowe klepkowe, ćwiekowane, o układzie deskowania rombowym. Całość budowli to ludowa wersja odwiecznego, tradycyjnego modelu skromnego polskiego kościółka drewnianego. Wewnątrz niewielkich rozmiarów poliptyk, pochodzący z 1590, przykład późnego malarstwa tablicowego oraz rzeźby o tradycjach gotyckich. Część środkową ołtarza otwartego stanowi skrzynia, w której umieszczono rzeźbę św. Barbary, o „gotyckim” jeszcze fałdowaniu szat i identyfikującymi ja atrybutami: wieżą i kielichem eucharystycznym. Na skrzydłach otwartych widzimy sześć kwater z malowidłami ukazującymi sceny z legendy Świętej Dziewicy - Męczennicy. Na skrzydłach ołtarza zamkniętego znajduje się dwanaście scen Męki Pańskiej. Całość programu wzbogaca zwieńczenie z wątkiem Świętej Rodziny - jest tu tronująca św. Anna Samotrzeć z popiersiami śś. Joachima i Józefa, a zarazem występuje wątek Trynitarny (Gołębica oraz Bóg Ojciec) w spłaszczonym trójkątnym przyczółku. Przedstawienia cyklu pasyjnego jak i legendy św. Barbary bez indywidualnych cech autorskich. We wnętrzu przechowywany jest także ludowy obraz Ukrzyżowania, przykład malarstwa XIX-wiecznych „obraźników”.

Obiekt dostępny przy okazji nabożeństw, lub wcześniejszym uzgodnieniu w kancelarii parafialnej.

Oprac. Roman Marcinek, OT NID w Krakowie, 20-03-2015 r.