dzwonnica - Zabytek.pl
Adres
Warszawa, Przyczółkowa 31
Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. Warszawa, gm. Warszawa
wg projektu wybitnego architekta Józefa Piusa Dziekońskiego. Wieża dzwonnicza stojąca przy świątyni o bezwieżowej bryle stanowi ważne uzupełnienie programu przestrzennego historycznego zespołu sakralnego.
Historia
Pierwszy drewniany kościół stanął w Powsinie w 1398 r., a murowany budynek świątyni wybudowano w l. 1725 - 1729. r. z fundacji Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej. Przy tym bezwieżowym kościele powstałym wg proj. Józefa Fontany „przy bramie wiodącej na cmentarz” były „dwa dzwony wiszące średniej wielkości”. Ok. 1850 r. zostało wystawione nowe ogrodzenie przykościelnego cmentarza, a w obwodzie jego murów od frontu kościoła, zbudowano okazałą dzwonnicę w formie wieży bramnej. W 1866 r. obiekt ten był jeszcze nieotynkowany. W 1889 r. rozebrano dzwonnicę i mur, ponieważ zdecydowano się przesunąć ogrodzenie cmentarza od strony drogi na Wilanów o 2 m, z powodu planowanej trasy linii kolei wąskotorowej. Wówczas też Józef Huss dobudował do budynku kościoła, od frontu, dwie niskie wieże. Zlikwidowano je w trakcie ostatniej rozbudowy świątyni prowadzonej w l. 1921-1924 wg projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. Architekt zaproponował wolnostojącą dzwonnicę, która powstała w 1922 r. z tyłu kościoła. W archiwum parafii znajduje się karta opatrzona pieczęcią architekta z przedstawieniem rzutu i podmalowanym rysunkiem obiektu. Wizerunek ten różni się nieco od obecnej formy dzwonnicy bogatszym ukształtowaniem dachu i bardziej dekoracyjną oprawą portalu wejściowego. Inicjator ówczesnej przebudowy kościoła ks. Teofil Mierzejewski był fundatorem jednego z dwóch dzwonów poświęconych w 1924 r. przez bp Stanisława Galla. Wcześniejsze dzwony zaginęły w czasie I wojny światowej. W 1949 r. dach wieży dzwonniczej pokryty był jeszcze czerwoną dachówką, a w niszy nad drzwiami umieszczona była figura Matki Bożej. Wówczas też zakupiono trzy dzwony, które zostały poświęcone przez bpa Zygmunta Choromańskiego. W 1998 r. wymieniono konstrukcję pod zawieszenie dzwonów z drewnianej na stalową, na której zawisł ważący 700 kg Dzwon Sześćsetlecia ufundowany z okazji jubileuszu parafii.
Opis
Wolnostojąca neobarokowa dzwonnica dopełnia funkcjonalny i przestrzenny program przy bezwieżowym kościele. Usytuowana jest w południowo-zachodnim narożniku wielobocznego niskiego murowanego ogrodzenia. Ten niski mur otacza świątynię i porośnięty starodrzewem teren dawnego cmentarza. Budynek stoi poza ogrodzeniem i jedną ścianą włączony jest w jego bieg. Murowany i tynkowany obiekt został założony na planie kwadratu. Ma dwie wysokie kondygnacje zwieńczone czterospadowym dachem łamanym, krytym blachą i zakończonym kulą z krzyżem. Do pd.-zach. elewacji dostawiony jest niski czworoboczny aneks z drzwiami od frontu, przykryty dachem dwuspadowym. Budynek ma skromne elewacje ujęte w narożach szerokimi pilastrami, między którymi kondygnacje wydzielają cienkie listwy. Elewacje w przyziemiu zdobi wydatny cokół, a w zwieńczeniu gzyms wygięty półkoliście ponad dolną linię dachu. Od strony terenu przykościelnego do dzwonnicy prowadzi, umieszczony na osi, prosty portal drzwiowy. Nad nim znajduje się niewielka nisza, obecnie z figurą Chrystusa Frasobliwego. Boczne elewacje dolnej kondygnacji zdobią, umieszczone centralnie, owalne otwory okienne. W górnej kondygnacji wszystkie elewacje przepruwają prostokątne, zamknięte u góry półkoliście, przeźrocza dzwonnicy z żaluzjami.
Obiekt dostępny z zewnątrz.
Oprac. Małgorzata Laskowska-Adamowicz, OT NID w Warszawie, 03-04-2017 r.
Rodzaj: dzwonnica
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BL.48684, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_14_BL.5694
Licencja (opis)